tag:blogger.com,1999:blog-11436839573029040882024-03-16T08:08:16.464+01:00PoulpyPoulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.comBlogger316125tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-81626617910148235072015-12-09T07:32:00.000+01:002015-12-13T01:55:25.820+01:00Wikipédia et les règles (I)<i><b>Note pré-lecture</b></i><br />
<i>En cette période d'inflation prise-de-décisionnaire, je suis aller jeter un coup d’œil du coté des vieilles PDD, et vu le bordel sans nom que j'y ai trouvé, je me suis décidé à classer un peu ce merdier, par sujet, et par date. Durant ce travail, je suis tombé sur un certain nombre de perles, que j'ai un peu</i><i> partagées </i><i>sur Twitter. Initialement ce billet se voulait être une simple compilation du meilleur (et du pire) de ces trouvailles, mais en voulant un peu mieux introduire le sujet, je me suis retrouvé à lui adjoindre une introduction sur la procédure de prise de décision en général, et comme j'ai voulu être encore plus complet, je lui ai adjoint un préambule sur les règles en général<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote1" name="sdfootnote1anc"><sup>[1]</sup></a>. Ce billet étant devenu beaucoup trop long (comme cet avant-propos d'ailleurs - décidément c'est une manie), j'ai pris la décision de le scinder en trois parties. Voici donc ce qui n'aurait du être qu'une pré-introduction du billet initial, et qui au final s'avère être en grande partie un odieux auto-pompage de mes propres propos<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote2" name="sdfootnote2anc"><sup>[2]</sup></a>, que j'ai eu récemment dans une discussion avec un autre contributeur. Ceci est donc une vision personnelle un brin décalée du système de règles sur Wikipédia au bout de près 10 ans de participation.</i><br />
<br /><br />
Wikipédia est devenue l'encyclopédie de tous les superlatifs : 5 millions d'articles sur la version anglophone, la version francophone un peu plus de 1,7 millions, écrits par 15000 contributeurs au sens large, 5000 au sens plus restreint (au moins 5 éditions sur les 30 derniers jours), voire 800 si on prend le critère le plus strict (au moins 100 éditions sur les 30 derniers jours), tout ça sans compter sur les utilisateurs non-enregistrés (qu'on appelle plus brièvement <s>"les zippés"</s>"les IP"<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote3" name="sdfootnote3anc"><sup>[3]</sup></a>), 15-20 millions de visiteurs uniquement par mois (en France), parmi les premiers sites visités au monde.<br />
<br />
Mais derrière tout ça, il y a toute une machinerie : des pages et des pages de discussion, aussi bien liées aux contributeurs enregistrés (les "utilisateurs") qu'aux articles eux-mêmes, des pages des coordinations pour la rédaction et la mise en forme d'articles sur un thème particulier (les "projets"), des trucs dont on sait pas toujours à quoi ils servent (les "portails"<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote4" name="sdfootnote4anc"><sup>[4]</sup></a>), des systèmes de classifications des articles (les "catégories"), et même tout un espace nommé pompeusement "Wikipédia" regroupant une foultitude de choses différentes, incluant le fameux <i>bistro</i> (<s>nid à trolls</s> forum de discussion journalier permettant aux Wikipédiens de parler d'un peu de tout et de beaucoup de n'importe quoi), tout un tas de pages de requêtes aux administrateurs, bureaucrates ou vérificateurs d'identités, les pages des votes communautaires (hors PàS - qui y étaient à l'origine mais qui sont passées en sous-pages des articles), et enfin toutes les pages de règles. Beaucoup de pages de règles.<br />
Bon officiellement ce ne sont pas des règles, vu que d'après le <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Principes_fondateurs">5e Principe fondateur</a><a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote5" name="sdfootnote5anc"><sup>[5]</sup></a>, il n'y a de règles que les principes fondateurs<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote6" name="sdfootnote6anc"><sup>[6]</sup></a>, et rien d'autre. En réalité, ou de façon plus pragmatique, il faut quand même un ensemble de règles plus ou moins strictes pour faire tourner le machin, sinon chacun fait son petit truc de son coté et vu la dimension du bousin, ça tourne vite à l'anarchie. En dehors des cinq principes fondateurs, il y a donc un ensemble de règles ou de pseudo-règles, classées en diverses catégories. En allant du moins restrictif au plus restrictif on a donc :<br />
<br />
<ul>
<li> Les <i>"us et coutumes"</i> (terminologie non-officielle) issus des discussion bistrotières, des sondages, et des discussion de projet. Techniquement, si quelqu'un vient vous emmerder en vous disant "eh t'as pas respecté cette règle", vous pouvez (techniquement toujours) poliment<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote7" name="sdfootnote7anc"><sup>[7]</sup></a> l'enjoindre à se la carrer dans un endroit qui ne voit pas souvent le soleil<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote8" name="sdfootnote8anc"><sup>[8]</sup></a>, même si dans la réalité, tout le monde les suit avec plus ou moins d'entrain et de conviction. Parfois, un importun s'y refuse, bruyamment, et ça peut alors tourner au début de pugilat, avec échange de noms d'oiseaux, plainte aux admins, et parfois blocage de l'un ou l'autre des pugilistes. La situation peut alors avoir deux issues : soit l'un des deux camps cède (généralement celui qui refusait initialement la règle, mais pas nécessairement, le partisan de la règle peut aussi être touché par la grâce et se rendre compte, qu'effectivement, sa vielle règle est stupide) et on retourne au stade "tout est pour le mieux dans le meilleur des mondes possible", soit le conflit s'envenime, et la guerre s'étend, prenant par exemple la forme de modifications en masse et en séries suivies de reverts tout aussi massifs et sériels, qui débouche sur de nouvelles plaintes aux admins, de nouveaux blocages (parfois même définitif<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote9" name="sdfootnote9anc"><sup>[9]</sup></a>...) jusqu'à ce qu'un camp lâche l'affaire (par lassitude ou parce qu'il en a marre d'être bloqué) ou qu'un (ou les deux) décide de passer par un processus permettant de rigidifier (la transformer en recommandation voire en (vraie) règle) ou de supprimer cette "règle".</li>
<li>Les <i>recommandations. </i>Les recommandations sont des textes écrits dans leur coin par un ou plusieurs auteurs, et qui, techniquement, pour avoir le statut de recommandation, doivent obtenir le consensus d'un groupe plus ou moins large en page de discussion de la dite-page. La plupart des "règles" (écrites) appliquées sur Wikipédia sont en réalité de cette nature<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote10" name="sdfootnote10anc"><sup>[10]</sup></a>, aussi étonnant que ça puisse paraître. En tout, il en existe <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Recommandation_sur_Wikip%C3%A9dia">environ 80</a>, et on y trouve par exemple les célèbres "WP:Vandalisme", "WP:Guerre d'édition", "WP:Pas d'attaque personnelle", "WP:R3R" et "WP:POINT".</li>
<li>Les<i> règles</i>. Là on rentre dans le dur. Les règles sont les objets de réglementation les plus stricts dans la hiérarchie wikipédienne. Peut-être même plus que les Principes Fondateurs eux-mêmes, qui sont somme toute relativement vagues et peuvent être l'objets de moultes interprétations contradictoires<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote11" name="sdfootnote11anc"><sup>[11]</sup></a>. Les règles, elles, sont des textes sur à peu près tout ou n'importe quoi (surtout n'importe quoi) qui sont passés au crible d'une Prise De Décision (PDD dans le jargon wikipédien<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote12" name="sdfootnote12anc"><sup>[12]</sup></a>),ou, à une époque reculée, par "consensus". De nos jours plus aucune règle n'est crée/modifiée/supprimée hors cadre d'une PDD. Il existe à l'heure actuelle exactement <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:R%C3%A8gle_de_Wikip%C3%A9dia">16 pages de règles</a> (en dehors de la page "WP:Règle" qui est en une elle-même<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote13" name="sdfootnote13anc"><sup>[13]</sup></a>). On y trouve par exemple la définition des statuts d'administrateur, de modificateurs de filtres et de masqueurs de modification, mais pas celui des vérificateur d'adresses IP (qui ont cependant une réglementation assez contraignante ("policy") venant directement de la Wikimedia Foundation) ni celui des bureaucrates (dont la page de statut n'est même pas une recommandation).</li>
</ul>
<br />
Aussi surprenant que ça puisse paraître (j'en suis un peu le premier surpris) l'essentiel de la réglementation de Wikipédia est en fait du droit coutumier.
Dans un <a href="http://poulpy.blogspot.com/2015/12/wikipedia-et-les-regles-ii.html">prochain billet</a> nous nous étendrons un peu plus sur la <i>procédure de prise de décision</i>
<br /><br />
<hr />
<div style="font-size: x-small; margin-bottom: 0cm;">
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote1">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote1anc" name="sdfootnote1sym">[1]</a> Je dois trop vouloir expliquer les choses. Ou je laisse trop divaguer mon esprit (vaguer mon esprit). Oh, tiens, un papillon.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote2">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote2anc" name="sdfootnote2sym">[2]</a> Oui c'est un pléonasme. Mais ça faisait presque une allitération. Ou pas</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote3">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote3anc" name="sdfootnote3sym">[3]</a> - Je ne suis pas un numéro !<br />
- Bein, si.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote4">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote4anc" name="sdfootnote4sym">[4]</a> On me souffle que c'est pour permettre une navigation par thème des articles. Mouais. Personnellement, je ne m'en suis jamais servi, et j'ai surtout l'impression qu'ils servent, comme les bandeaux d'évaluation en pages de discussion, à marquer les territoire des gros projets (liés à ces portails), ou des projets les plus actifs, enfin ceux avec les membres les plus teigneux.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote5">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote5anc" name="sdfootnote6sym">[5]</a> Principes fondateur révélés sur un tablette de pierre à Saint-Jimbo (loué soit son nom) sur le Mont Sinaï, ou un truc comme ça.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote6">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote6anc" name="sdfootnote6sym">[6]</a> Et Jimbo est leur prophète.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote7">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote7anc" name="sdfootnote7sym">[7]</a> Car il ne faudrait pas enfreindre la règle sur les <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Pas_d'attaque_personnelle">attaques personnelles.</a></div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote8">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote8anc" name="sdfootnote8sym">[8]</a> Dans la limite des stocks disponibles.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote9">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote9anc" name="sdfootnote9sym">[9]</a> Il est effectivement arrivé qu'un contributeur s'entête à refuser une règle (et une vraie celle-là, passée par une PDD et tout), pas spécialement stupide et qu'on pourrait même qualifier de bon sens (le fait que j'en sois l'un des auteurs n'a évidemment aucune incidence quant à cette possible qualification), multipliant les guerres de revert, ce faisant bloquer à de multiples reprises (et pour quelque chose de parfaitement stupide, mais il n'y avait vraiment aucun moyen de lui faire entendre raison), recommençait chaque fois qu'il était débloqué - il a même contourné certains blocages pour continuer -, et s'est finalement retrouvé bloqué indéfiniment.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote10">
<a class="sdfootnotesym" href="8#sdfootnote10anc" name="sdfootnote10sym">[10]</a> Y compris la "règle" sur les attaques personnelles citée plus haut. C'est comme le Port-Salut, c'est écrit dessus.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote11">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote11anc" name="sdfootnote11sym">[11]</a> Je me souviens notamment d'une PàS ou une personne de chaque coté se prévalait du 1er principe pour asseoir sa position.</div>
<div class="sdfootnote" id="sdfootnote12">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote12anc" name="sdfootnote12sym">[12]</a> À ne pas confondre avec les pdd, pages de discussion, bien évidemment.</div><div class="sdfootnote" id="sdfootnote13">
<a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote13anc" name="sdfootnote13sym">[13]</a> Et qui n'appartient donc pas à l'ensemble des ensembles n'appartenant pas à eux-mêmes. D'ailleurs ce dernier appartient-il à lui-même ? Vous avez trois heures.</div>
</div>Unknownnoreply@blogger.com23tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-34638288695002858032015-09-01T09:29:00.000+02:002015-09-01T09:47:00.398+02:00Wikistasi<span style="font-family: inherit;">Sur Internet, en particulier si on n'y fait pas gaffe, tout peut se retrouver, et parfois en moins de deux minutes. Aujourd'hui, un petit exemple anodin, sans conséquence ; je garde donc les vrais noms, ça sera plus facile (et de toutes façons, comme l'indique la première phrase, même si je changeais les noms et inventais un histoire, il serait facile de tout retrouver en deux clics, si on sait se servir un minimum des outils disponibles à n'importe qui sur Wikipédia).</span><br />
<span style="font-family: inherit;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit;">Ordoncques, ma lubie du moment sur Wikipédia, c'est de classer les ambassadeurs français (attention, on ne dit pas les ambassadeurs de France, c'est une distinction honorifique particulière) selon leur pays de mission
(comme je n'ai pas encore réussi à réparer ma barre d'édition avec tous mes raccourcis utiles, ça me gave de rédiger des articles, donc je fais faire autre chose avec mes gadgets qui marchent). Évidemment, je ne me suis pas réveillé un jour en disant "tiens, si je triais les ambassadeurs sur wp", j'y suis arrivé par des chemins détournés, la fameuse <a href="http://poulpy.blogspot.com/2013/12/serendipite.html">sérendipité</a>, vous savez le truc qui fait que vous vous retrouvez à classer des groupes de K-Pop à 3 heures du mat' alors que vous étiez initialement en train de rédiger un article sur le<a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Rendement_de_produit_de_fission"> rendement des produits de fission nucléaire</a> (toute ressemblance avec une situation réelle est évidemment fortuite).</span><br />
<span style="font-family: inherit;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit;">Je tombe donc par hasard sur l'<a href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Denis_Delbourg&oldid=112653869">article</a> d'un diplomate/conseiller politique avec une longue carrière, remontant à 1978, dans un état pitoyable, une vraie copie de CV. Après avoir annoncé ma "trouvaille" de façon un peu sarcastique sur un célèbre réseau social, et alors que je reprenais l'article entièrement à la main, je me fait griller la priorité par un autre Wikipdien, qui revient simplement à une version antérieure de l'article. Bon, je n'avais pas regardé l'historique, je pensais que l'article était comme ça depuis sa création (ça arrive couramment qu'un stagiaire/doctorant upload le CV/la liste des publications du Big Boss/Directeur de thèse pour se faire bien voir, et ça peut rester des années, surtout si l'article est un peu ancien, et date du temps où la surveillance des nouveaux articles était loin d'être systématique). Que nenni ! Cette fois, <a href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Denis_Delbourg&oldid=39850590">l'article initial </a>était une modeste mais relativement acceptable ébauche, tout ce qu'il y a de plus classique, et c'est il y a un peu plus d'un an que l'article a été <a href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Denis_Delbourg&diff=105483440&oldid=104309944">transformé</a> dans l'état où il était il y a encore quelques heures.</span><br />
<span style="font-family: inherit;">L'histoire aurait pu s'arrêter là, si je n'avais pas eu du temps à perdre (en l'occurrence deux minutes montre en main). Le pseudonyme qui a effectué cette transformation (et qui n'a fait que cette modification sur Wikipédia) est <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Contributions/EstherD75">EstherD75</a>, et le sujet de l'article est donc un certain Dennis Delbourg. Esther. D. du 75. Je me dis que ça serait drôle, et je vérifie, sans trop y croire, en tapant avec un célèbre moteur de recherche le requête "Esther Delbourg".</span><br />
<span style="font-family: inherit;">Et là, surprise ! Toutes les premières places de résultats sont trustées par une seule et même personne, particulièrement bien référencée donc : son site perso, son compte d'éditeur sur le HuffPo, ses comptes sur les réseaux sociaux (LinkedIn, Twitter, une vidéo sur Youtube, etc.). On tombe donc facilement sur le CV de la demoiselle, qui mentionne son parcours scolaire complet à travers le monde : Lycée français de New-York, Lycée français de Rio de Janeiro, Henri IV puis Stanislas à Paris, etc. Coïncidence, les dates correspondent exactement à celles où Dennis Delbourg (dans la version de l'article postée par EstherD75, ces informations n'étant pas dans la version originale de l'article) était respectivement "Conseiller culturel à l'Ambassade de France aux Etats-Unis" en poste à New York, "Consul général de France" à Rio de Janeiro, puis "Conseiller diplomatique du Premier ministre" (à Paris, donc).</span><br />
<span style="font-family: inherit;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit;">Alors, bon, je n'ai bien évidemment aucune preuve directe, juste ces indices, et une grosse présomption...</span><br />
<span style="font-family: inherit;">Et au pire, comme je l'ai dit plus haut, tout cela n'est pas très grave et ne porte pas à conséquence, il s'agit juste d'une modification un peu pro-domo, sur une article de Wikipédia vu moins de deux fois par jour (et encore, si on retire les robots...). On est loin du cas où <a href="http://rue89.nouvelobs.com/2007/08/17/balkany-en-tete-du-championnat-de-vandalisme-sur-wikipedia">des IP de la mairie de Levallois caviardent les articles sur les époux Balkany</a>, ou d'autre cas célèbres par le monde, à tel point qu'il existe un <a href="http://ecrans.liberation.fr/ecrans/2007/08/17/wikipedia-un-outil-pour-identifier-les-manipulateurs-d-informations_951380">outil</a> pour détecter ce genre de choses...</span><br />
<span style="font-family: inherit;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit;">C'est donc un exemple de plus, un peu plus naïf, mais ce que me fascine dans cette histoire, c'est la facilité et la rapidité à laquelle on peut trouver ce genre de choses, surtout avec des pseudonymes transparents, et des données en libre accès sur le net.</span><br />
<span style="font-family: inherit;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit;"><analyse sociologique à 2 ronds>Sinon, si mes soupçons sont avérés, on a là aussi un exemple frappant que l'auto-promo maladroite transcende les générations et les classes sociales. On avait l'habitude avec des jeunes kikoolol qui viennent faire la promo de leur groupe de garage dans un français, disons, approximatif. On connaissait aussi les vieux conseillers en com' ne jurant d'habitude que par les médias tradi, et qui pointent un orteil tellement maladroit sur Internet qu'ils se font repérer instantanément et sont ensuite vivement chahutés pour leur amateurisme. On a cette fois un exemple avec une personne relativement jeune (on doit avoir le même âge), parfaitement intégrée au milieu internet, ou en tout cas usant de tous ses nouveaux outils de communication (avec succès si on considère son googlerank), et issue d'un milieu culturel ultra-favorisé (fille d'ambassadeur, Henri IV, prépa à Stan, ESSEC, thésarde à X)</analyse sociologique à 2 ronds>.</span><br />
<span style="font-family: inherit;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit;">Rhadamante</span>Unknownnoreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-46051698693800568562013-12-09T23:27:00.001+01:002013-12-09T23:55:12.636+01:00Sérendipité<div style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: right; cursor: pointer; width: 400px;text-align:center;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:6_Rue_de_Hanovre,_6.JPG"><img width="400px" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/6_Rue_de_Hanovre%2C_6.JPG/800px-6_Rue_de_Hanovre%2C_6.JPG" /></a><br />
<small>Je suis sûr que personne n'a remarqué l'extincteur.</small><br />
</div>J'ai encore gagné à <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Monuments_2013_winners#France">Wiki Loves Monuments</a><a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote1" name="sdfootnote1anc"><sup>[1]</sup></a>. Je ne l'ai pas vraiment fait exprès, pourtant. Mais voilà, l'escalier du <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/6,_rue_de_Hanovre">6 rue de Hanovre à Paris</a> m'a valu la 7<sup>e</sup> place. C'est une photo que j'apprécie<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote2" name="sdfootnote2anc"><sup>[2]</sup></a>, en plus, ça me fait donc plaisir.<br />
<br />
Je n'ai pas extraordinairement participé à WLM cette année. Oh, j'avais bien entendu une tripotée de photos à charger. J'ai même marché à travers champs et bosquets pour photographier <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre_Turquaise">quelques</a> <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/All%C3%A9e_couverte_du_Blanc_Val">allées</a> <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Coffre_de_Bellevue">couvertes</a>, histoire de voir si on ne pouvait pas gagner deux années de suite avec des monuments mégalithiques, mais c'était plus pour la balade<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote3" name="sdfootnote3anc"><sup>[3]</sup></a>.<br />
<br />
Le 14 septembre, journée du patrimoine, j'avais prévu un tout petit programme : débuter par le <a href="http://parisisinvisible.blogspot.fr/2013/09/the-tunnel-de-napoleon.html">tunnel des Artisans</a> à Bercy (un ancien tunnel ferroviaire désaffecté, recyclé en ateliers et lieu de stockage), prendre le métro, descendre à Pyramides, marcher le long du <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Passage_Choiseul">passage Choiseul</a> nouvellement restauré, terminer chez nos amis de <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/H%C3%B4tel_de_Mercy-Argenteau">Mozzila France</a><a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote4" name="sdfootnote4anc"><sup>[4]</sup></a>. Tout ça, je l'ai fait. Mais en passant par la rue de Choiseul, j'ai avisé une drôle de façade avec des gens devant sur une rue annexe. C'était un grand immeuble tout de faïences décoré. Il était tard, le vigile à l'entrée m'a signalé que je pouvais regarder vite fait à l'intérieur mais qu'il allait devoir fermer. Hop, le hall, arrivée sous un escalier en spirale, la perspective est chouette, clic<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote5" name="sdfootnote5anc"><sup>[5]</sup></a>, sortie, merci m'sieur le vigile. Après coup, j'ai vérifié qu'il s'agissait bien d'un monument historique ; un bâtiment art nouveau un peu tardif, construit en dehors de la zone habituelle. Évidemment, il est nettement plus connu pour sa façade et pour son hall que pour son escalier ; mais voilà, c'est ce dernier qui a rendu le mieux. La qualité d'une photographie, ce n'est jamais celle du sujet.<br />
<br />
Par ailleurs, j'ai été surpris quand l'<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cath%C3%A9drale_Saint-Vincent,_Chalon-sur-Sa%C3%B4ne_-_Stairs_and_Door.jpg">une de mes photos</a> de la cathédrale Saint-Vincent de Chalon-sur-Saône s'est retrouvée gagnante du prix de l'image du jour. Là encore, je l'ai prise sur le vif. Nous revenions du sud-est, nous avions faim, nous nous arrêtâmes à Chalon, nous mangeâmes un sandwiche, nous marchâmes pour nous dégourdir les jambes et nous atterrissâmes dans l'église. La lumière était belle, mais c'est cette photo en particulier qui est ressortie le mieux. Je constate que c'est également un escalier.<br />
<br />
Au final, je suis content d'avoir gagné quelque chose pour des photos prises au vol sans matériel particulier, sans vraiment y avoir réfléchi avant, sur le moment. Des photos de détails. Des photos imprévues.<br />
<br />
<hr /><div style="margin-bottom: 0cm;font-size: x-small;"><div id="sdfootnote1" class="sdfootnote"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote1anc" name="sdfootnote1sym">[1]</a> Je pensais sincèrement que <a href="http://poulpy.blogspot.fr/2013/08/10-raisons-de-ne-pas-participer-wiki.html">mon précédent post sur le sujet</a> était trop outrancier pour être pris au sérieux. J'ai eu toutefois des échos comme quoi « ben pourquoi tu reçois un prix alors que t'es contre ? » Je l'écris donc : j'étais de pure mauvaise foi, navré si je vous ai enduit avec de l'erreur.</div><div id="sdfootnote2" class="sdfootnote"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote2anc" name="sdfootnote2sym">[2]</a> J'ai tendance à ne pas être très satisfait de mon travail photographique, même quand on me prétend que c'est idiot. Navré, c'est comme ça.</div><div id="sdfootnote3" class="sdfootnote"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote3anc" name="sdfootnote3sym">[3]</a> Les menhirs rendent nettement mieux en photo que les dolmens, de toute façon. Ils proposent une verticalité surgissante là où les dolmens ne sont qu'horizontalité discrète. C'est très certainement phallique. D'un autre côté, tout est phallique, alors au final ça va.</div><div id="sdfootnote4" class="sdfootnote"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote4anc" name="sdfootnote4sym">[4]</a> Les moulures dorées s'harmonisent très bien avec les stations sous Linux.</div><div id="sdfootnote5" class="sdfootnote"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote5anc" name="sdfootnote5sym">[5]</a> En réalité, j'ai bien pris une demi-douzaine de photos de l'escalier, histoire de presque toutes les jeter à la poubelle en rentrant.</div></div>Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-980939846576021482013-11-30T22:44:00.000+01:002013-11-30T22:44:13.859+01:00L'idée wikipédienne remonte à longtemps<h1 style="border-bottom-style: solid; border-bottom-width: 1px; color: black; font-family: sans-serif; font-size: 1.6em; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 1.2em; margin: 0px 0px 0.1em; orphans: auto; overflow: hidden; padding-bottom: 0px; padding-top: 0px; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;">Earth: Difference between revisions</h1><div style="display: inline; font-size: 12px;">From The Guide, the hitchhiking companion to the galaxy</div><br />
<table style="border-spacing: 4px; border: none; color: black; direction: ltr; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; margin: 0px; orphans: auto; table-layout: fixed; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; width: 600px; word-spacing: 0px;"><tbody>
<tr style="vertical-align: top;"></tr>
</tbody></table><br />
<table style="border-spacing: 4px; border: none; color: black; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; margin: 0px; table-layout: fixed; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; width: 600px; word-spacing: 0px;"><tbody>
<tr style="vertical-align: top;">
<td colspan="2" style="padding: 0.33em 0.5em; text-align: center; width:50%;"><br />
<div style="word-wrap: break-word;"><strong><span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">Revision as of 15:06, 12 October 1990</span> (<span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">edit</span>)</strong></div><div style="word-wrap: break-word;"><span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">H2G2_Admin</span> <span>(<span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">talk</span> | <span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">contribs</span>)</span></div><div style="word-wrap: break-word;"><span style="font-style: italic;">(creation)</span></div><div style="word-wrap: break-word;"></div><div style="word-wrap: break-word;"> </div></td>
<td colspan="2" style="padding: 0.33em 0.5em; text-align: center; width:300px;"><br />
<div style="word-wrap: break-word;"><strong><span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">Latest revision as of 14:42, 6 November 1992</span> (<span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">edit</span>) (<span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">undo</span>)</strong></div><div style="word-wrap: break-word;"><span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">Ford Escort</span> <span>(<span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">talk</span> | <span style="color: #0b0080; text-decoration: none;">contribs</span>)</span></div><div style="word-wrap: break-word;"><abbr style="border-bottom-style: dotted; border-bottom-width: 1px; color: black; cursor: help; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; text-align: center; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;" title="This is a minor edit">m</abbr><span style="color: black; display: inline !important; float: none; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; text-align: center; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"> </span><span style="color: black; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: italic; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; text-align: center; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;">(adding content)</span></div></td></tr>
<tr><td colspan="2" style="font-weight: bold; padding: 0.33em 0.5em;">Line 1:</td><td colspan="2" style="font-weight: bold; padding: 0.33em 0.5em;">Line 1:</td></tr>
<table style="border-spacing: 4px; border: none; color: black; direction: ltr; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; margin: 0px; orphans: auto; table-layout: fixed; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; width: 550px; word-spacing: 0px;"><tbody>
<tr>
<td style="font-size: 1.25em; font-weight: bold; padding: 0.25em; text-align: right; width:2em;">−</td><td style="border-bottom-left-radius: 0.33em; border-bottom-right-radius: 0.33em; border-color: rgb(255, 228, 156); border-style: solid; border-top-left-radius: 0.33em; border-top-right-radius: 0.33em; border-width: 1px 1px 1px 4px; direction: ltr; font-size: 11px; padding: 0.33em 0.5em; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div style="word-wrap: break-word;"><span style="background-color: #feeec8; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border-bottom-left-radius: 0.33em; border-bottom-right-radius: 0.33em; border-top-left-radius: 0.33em; border-top-right-radius: 0.33em; color: black; font-family: sans-serif; font-size: 11px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; padding: 0.25em 0px; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: pre-wrap; widows: auto; word-spacing: 0px;">Harmless</span><span style="color: black; display: inline !important; float: none; font-family: sans-serif; font-size: 11px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: pre-wrap; widows: auto; word-spacing: 0px;">.</span></div></td><td style="font-size: 1.25em; font-weight: bold; padding: 0.25em; text-align: right; width:2em;">+</td><td style="border-bottom-left-radius: 0.33em; border-bottom-right-radius: 0.33em; border-color: rgb(163, 211, 255); border-style: solid; border-top-left-radius: 0.33em; border-top-right-radius: 0.33em; border-width: 1px 1px 1px 4px; direction: ltr; font-size: 11px; padding: 0.33em 0.5em; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div style="word-wrap: break-word;"><span style="background-color: #d8ecff; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border-bottom-left-radius: 0.33em; border-bottom-right-radius: 0.33em; border-top-left-radius: 0.33em; border-top-right-radius: 0.33em; color: black; font-family: sans-serif; font-size: 11px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; padding: 0.25em 0px; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: pre-wrap; widows: auto; word-spacing: 0px;">Mostly harmless</span><span style="color: black; display: inline !important; float: none; font-family: sans-serif; font-size: 11px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: pre-wrap; widows: auto; word-spacing: 0px;"></span>.</div></td></tr>
</tbody></table>
<hr style="background-color: #aaaaaa; border: 0px; color: #aaaaaa; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; height: 1px; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; margin: 0.2em 0px; orphans: auto; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;" />
<h2 style="border-bottom-color: rgb(170, 170, 170); border-bottom-style: solid; border-bottom-width: 1px; color: black; direction: ltr; font-family: sans-serif; font-size: 19px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; margin: 0px 0px 0.6em; orphans: auto; overflow: hidden; padding-bottom: 0.17em; padding-top: 0.5em; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;">Lastest revision as of 14:42, 6 November 1991</h2><div style="color: black; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; margin: 0.4em 0px 0.5em; orphans: auto; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;">Mostly harmless.</div><div style="color: #cc0000; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; margin-bottom: 1em; orphans: auto; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /><hr style="background-color: #aaaaaa; border: 0px; color: #aaaaaa; height: 1px; margin: 0.2em 0px;" /></div><div style="color: black; direction: ltr; font-family: sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: 19.1875px; orphans: auto; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><table style="background-color: transparent; font-size: 13px;"><tbody>
<tr><td><i>This article is a <span style="background-image: none !important; background-position: initial initial !important; background-repeat: initial initial !important; color: #0b0080; padding: 0px !important; text-decoration: none;">stub</span>. You can help The Guide by <span style="color: #0b0080; padding-bottom: 0px !important; padding-left: 0px !important; padding-right: 13px; padding-top: 0px !important; text-decoration: none;">expanding it</span>.</i></td></tr>
</tbody></table></div>
</tbody></table>Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-1582600229164321452013-08-31T20:40:00.001+02:002013-08-31T20:40:20.963+02:0010 raisons de ne pas participer à Wiki Loves MonumentsDonc, demain, <a href="http://wikilovesmonuments.fr/">Wiki Loves Monuments</a>. Pendant un mois, on va avoir droit à 3 millions de photos de l'église Saint-Cucufa de Troupomé-sur-Rien. Voici donc 10 excellentes raisons de ne pas participer au concours, sans aucune mauvaise foi ni aucun francocentrisme.<br />
<br />
<ol><li>On l'a déjà fait l'année dernière. Et l'année d'avant aussi. Et si vous êtes néerlandais, la précédente encore. C'est trop. Stop.</li>
<li>Franchement, avec <a href="http://wikilovesmonuments.fr/2013/08/28/record/">toutes ces photos</a> prises lors des dernières éditions, il ne reste plus rien d'intéressant à photographier. Ou alors des trucs introuvables. Ou des bidules encore sous droits d'auteur, le genre de photos qu'on va devoir <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Freedom_of_Panorama#France">supprimer de Commons</a> immédiatement et après ça va râler et on va bloquer les auteurs et ça finira dans le sang et les larmes.</li>
<li>Les monuments historiques ne sont qu'une tentative petite-bourgeoise pour stopper l'évolution de l'architecture au 19<sup>e</sup> siècle en décrétant arbitrairement ce qui est important et ce qui doit disparaitre. Ne soyez pas complice d'un tel lavage de cerveau.</li>
<li>Comme tous les ans, on va se retrouver avec plein de photos du <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Basilique_du_Sacr%C3%A9-C%C5%93ur_de_Montmartre">Sacré-Cœur</a>. Et cette horreur n'est même pas protégée aux monuments historiques, en plus.</li>
<li>Se concentrer sur les monuments historiques, c'est passer à côté de tout un pan du patrimoine qui n'est pas protégé, qui risque de disparaitre du jour au lendemain, juste parce qu'on a voulu devenir une annexe du ministère de la Culture.</li>
<li>À cause de ce concours, aucune photo de monument n'est chargée sur Commons depuis octobre 2012. Elles encombrent les disques durs, va falloir toutes les uploader d'un coup, notre sommeil va s'en ressentir et on aura sûrement oublié la moitié des sujets.</li>
<li>Ras-le-bol des vieilles pierres. Pourquoi pas Wiki Loves People ? Wiki Loves Food ? Wiki Loves Toothbrush ?</li>
<li>Les photos, c'est bien. Les photos sur des articles, c'est mieux. Pourtant, aucune compétition de création d'articles n'aura lieu. Deux poids deux mesures ?</li>
<li>D'ailleurs, même s'il y a des articles, ça va nous faire des tonnes de photos redondantes. Ou inutiles.</li>
<li>De toute façon, le concept même de concours est opposé à la collaboration constructive qui constitue la colonne vertébrale de l'ADN des projets Wikimedia. Alors, hein...</li>
</ol><br />
J'espère vous avoir convaincu. Dans le cas contraire, eh bien, vous pouvez toujours <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard">cliquer ici</a>.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-69740497662235986312013-08-21T23:23:00.001+02:002013-08-21T23:23:32.988+02:00Des mots et des cartesY'a quelques temps, en trainant mes guêtres sur le subreddit <a href="http://www.reddit.com/r/MapPorn/">MapPorn</a>, je suis tombé sur une <a href="http://www.feorag.com/assets_c/2013/07/Eurobeer-map-919.html">carte d'Europe du mot « bière »</a>, avec des couleurs pour les regroupements étymologiques et tout. Trouvant ça übercool, j'ai trifouillé dans Commons pour voir si on disposait d'un bidule équivalent. Je n'ai pas trouvé la bière, mais j'ai trouvé le vin :<br />
<br />
<div align="center"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Wine_in_European_languages.svg"><img width="500px" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Word_for_Wine_in_European_languages.svg/500px-Word_for_Wine_in_European_languages.svg.png" /></a><br />
</div><br />
Oh le joli SVG !<br />
<br />
J'ai adapté un peu le bouzin et j'ai fait la même chose pour le thé :<br />
<br />
<div align="center"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Tea_in_European_Languages.svg"><img width="500px" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Word_for_Tea_in_European_Languages.svg/500px-Word_for_Tea_in_European_Languages.svg.png" /></a><br />
</div><br />
Continuant sur ma lancée, j'ai pondu l'équivalent pour « lundi » :<br />
<br />
<div align="center"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Monday_in_European_Languages.svg"><img width="500px" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Word_for_Monday_in_European_Languages.svg/500px-Word_for_Monday_in_European_Languages.svg.png" /></a><br />
</div><br />
À ce niveau là, je me suis fait une p'tite feuille Excel où j'entre les termes dans les différentes langues et à quel groupe étymologique ils correspondent, et qui me sort un squelette SVG. Du coup, j'ai pondu <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Tuesday_in_European_Languages.svg">mardi</a>, <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Wednesday_in_European_Languages.svg">mercredi</a>, <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Thursday_in_European_Languages.svg">jeudi</a>, <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Friday_in_European_Languages.svg">vendredi</a>, <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Saturday_in_European_Languages.svg">samedi</a> et <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Word_for_Sunday_in_European_Languages.svg">dimanche</a>. Et on m'a créé la <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Word_for_..._in_European_languages">catégorie qui va bien</a>. Trop super.<br />
<br />
Curieusement, je n'ai pas eu d'insultes à propos des frontières linguistiques. Ça n'a probablement pas été trop vu, je ne vois que ça. D'ordinaire, les trolls nationalistes attendent ce genre de cartes au tournant. Les vacances ?<br />
Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-69694276211019686882013-07-06T19:33:00.000+02:002013-07-08T00:42:12.778+02:00Statistiques wikipédiennes II - Partie 2Reprenons donc où nous nous étions arrêtés sur le <a href="http://poulpy.blogspot.com/2013/07/statistiques-wikipediennes-ii-partie-1.html">précédent billet</a>. Mais d'abord commençons par résumer les conclusions de celui-ci<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Croissance_wp._Fr_et_De.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a></div>
<ol>
<li> Si de: et fr: semblent suivre une trajectoire commune, elles ne sont pas exactement parallèles. Et non, contrairement à l'idée reçu, fr: ne rattrape pas de:, c'est même le contraire, l'écart se creuse : d'un minimum de 80 000 mi-2007, de: possède à présent 200 000 articles de plus. Même si l’écart semble s'être stabilisé depuis le début de l'année (2013) <br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Croissance_wp._Fr_et_De.png" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="400" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Croissance de fr: (en bas) et de: (en haut)<b>[1]</b></td></tr>
</tbody></table>
</li>
<li>Pour creuser la question, nous avons étudié la croissance de wikipédia à partir d'un indice <i>ad hoc</i>, le temps nécessaire pour créer 10 000 articles. Et l'on s'est aperçu<b>[2]</b> de plusieurs choses : </li>
</ol>
<ul><ul>
<li>Dans un premier temps la croissance a été fulgurante, puis un peu moins. Puis la vitesse de création a fortement décru. À l'heure actuelle elle décroît toujours, mais plus lentement pour atteindre 26 JDA<b>[3]</b></li>
<li>Comme des vulgaires lycéens qui ne se mettent à bosser à 2 mois du bac<b>[4]</b>, les wikipédiens ne se mettent à bosser sérieusement (ici créer des articles) qu'aux seuils des nombres d'articles symboliques. Derrière y a plus personne.</li>
<li>Il y a un mystérieux creux des créations en septembre 2008, qu'aucune raison évident ne permet d'expliquer simplement.</li>
</ul>
</ul>
Voilà, on s'était arrêté là. Et maintenant que faire ? embrayer directement sur la croissance de de: car pour savoir pourquoi l'écart se
creuse, c'est aussi important de savoir si c'est parce que fr: ralenti
ou de: qui accélère<b>[5]</b> comme c'était mon impression première ? Ou bien de résoudre le mystère <strike><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Le_Myst%C3%A8re_de_la_chambre_jaune">de la Chambre jaune</a></strike><b>[6]</b> du Creux de Septembre 2008™, comme c'était ma deuxième intention ?<br />
<br />
Et bien finalement on va prendre la première option. Ça nous permettra de voir si ce creux n'existe que sur fr:, auquel cas il faudra privilégier les hypothèse internes à fr:, mais aussi purement françaises/francophones, où s'il existe ailleurs, auquel il faudra se focaliser sur des causes externes, et mondiales.<br />
<br />
<h3 class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Croissance de de:</span></h3>
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Commençons donc, comme pour fr:, par la croissance en JDA depuis 2003 :</span><br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/T_vs_D_2003_de.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/T_vs_D_2003_de.png" width="400" /></a></div>
<br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> Donc on observe grosso-mode la même courbe : une première phase (mi-2003 - début 2004) de croissance exponentielle, puis ce qui semble être une phase de stagnation. Encore une fois zoomons sur la deuxième partie qui est écrasée par l'échelle de la première :</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e7/T_vs_D_sans_de.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e7/T_vs_D_sans_de.png" width="400" /></a></div>
<br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">On voit que la courbe dans la période </span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">« stable » est un chouïa moins chaotique que sur fr:, même si elle ressemble aussi à une courbe de bruit. Encore une fois rajoutons de la régression linéaire</span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[7]</b> :</span><br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/T_vs_D_avec_de.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/T_vs_D_avec_de.png" width="400" /></a></div>
On observe encore une fois une séparation en trois phases :<br />
<ul>
<li>Une croissance modérément rapide (début 2004 - troisième trimestre 2006) soit à peu près 2 ans comme sur fr:</li>
<li>une phase de décroissance rapide (troisième trimestre 2006 - troisième trimestre 2007), encore une fois, un an, comme sur fr:</li>
<li>et depuis, et c'est là qu'est la différence avec fr:, une <b>croissance</b> lente, mais réelle, là ou sur fr; on est en <b>décroissance</b> lente ; de: en est à ~21 JDA<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[8] </b>et tend vers 20, sur fr: on en est à 26. On observe aussi quelques pics, mais beaucoup moins marqués que sur fr: (en tout cas avant fin 2012) ; il y a bien un petit piquounet à 17 JDA en janvier 2012<b>, </b>un autre un peu plus marqué janvier 2012 (15 JDA) et un double, bien plus important fin 2012, suivi d'un énorme contre-coup<b> </b>depuis début 2013.</span></li>
</ul>
On remarque que ces pics sont en général en fin d'année et suivi d'un creux important, comme si les germanophones cravachaient en fin d'année pour tenter d'améliorer le bilan quelques jours avec la période des comptes, et puis qu'après le fêtes, ils cuvaient lentement leur gueule de bois<b>[9]</b>. Est-ce ça ou, comme sur fr:, ces pics correspondent à des seuils symboliques en nombre d'articles, comme de vulgaires francophones ? Traçons donc le graphe pour le savoir !<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/T_vs_N_De.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/T_vs_N_De.png" width="400" /></a></div>
Et là, sous nos yeux ébahis, l'horrible vérité : le premier piquounet de 2010 correspond bien au MYON™ allemand<b>[10]</b>. Le dernier double-pic semble correspondre au MYON'EDMI™ ; il est d'ailleurs au moins aussi important en intensité, mais plus long en durée que celui du MYON™ de fr:. Bref, il semblerait que nos collègues germanophone aient subi notre mauvaise influence.<br />
Par contre, le pic intermédiaire, semble correspondre à 1,35M. Comme chiffre symbolique ont fait mieux... Mais je ne vois pas trop à quoi d'autre ça pourrait correspondre. La peur de se faire dépasser par une autre wikipédia, au hasard une version en une langue ressemblant à de l'allemand en plus moche<b>[11]</b>, et qui ferait tourner des bots pour créer des articles ? Pas vraiment d'après les statistiques officielles<b>[12]</b>, à cette date, si nl: faisait déjà périodiquement tourner des bots, elle avait plus de 400k articles de retard... Une sorte de wikiconcours de création en allemand ? Je ne suis pas assez connaisseur de de: pour le dire.<br />
<br />
Intéressons-nous aussi aux creux<b>[13]</b> dans les contributions. Outre le contre-coup monstrueux après le MYON'EDMI™ que de: vit en ce moment-même, digne de notre gros creux de septembre 2008, on en observe un plus réduit en septembre-octobre 2011 (le pic de décembre/janvier après en serait-il juste le contre-coup ?) qui correspond pour le coup à un chiffre plus ou moins symbolique (1,3M), un troisième juin-juillet 2010, mais assez léger pour n'être qu'une fluctuation naturelle un peu plus forte, et un double, bien plus important<br />
en septembre 2008 - tiens, tiens... - avec son petit frère début décembre. On peut aussi voir un gros creux en décembre 2005, mais qui est plus dans la partie pré-rythme de croisière de de:.<br />
<br />
Donc on peut résumer la situation de de: comme suit :<br />
<ul>
<li>de: suit à peu près le même parcours que fr:<b>[14]</b>, mais à l'inverse de cette dernière, sa moyenne en JDA globale est plus basse, et en décroissance (donc c'est mieux).</li>
<li>mis à part le gros (double) pic du MYON'EDMI™ de: possède peu de pics de contributions, en tout cas moins marqués que fr:</li>
<li>de: est en revanche plus sensibles à des de gros coups de mou, plus réguliers, et plus marques que fr:</li>
<li>Ces pics et ces creux semblent s’accélérer et se rapprocher, les deux dernières années n'étant qu'une succession de gros pics et gros creux, contrairement à fr: ou après le dernier pic des 1,2M, la situation tend à se stabiliser. À voir quand on atteindra nous aussi le MYON'EDMI™ ?</li>
</ul>
Enfin, pour ce qui est de l'écart fr-de, on peut donc voir qu'il résulte d'une décroissance de fr:, couplée à une croissance (en tendance lourde) dans le même temps de de:. Et la stabilisation qu'on observe depuis début 2013 résulte elle de le décroissance forte et instantanée (durera-t-elle ? la croissance elle semble repartir au dernier mois, même si le taux est largement au dessus de la moyenne -27 pour 21).<br />
<h3>
Le creux de septembre 2008™</h3>
Revenons à présent sur ce gros creux de septembre 2008. Pour l'expliquer plusieurs hypothèses m'ont été soumises, via twitter ou les commentaires de ce blog, en plus de celles que j'avais proposées. On peut les résumer en<br />
<ul>
<li>baisse de création pure et simple des contributeurs de fr;</li>
<li>baisse déclenchée par d'autre facteurs :</li>
<ul>
<li>la faute à Rémi Mathis, puisque c'est lui qui <a href="https://twitter.com/RemiMathis/status/352803302322352129">rédige tous les articles</a> ;</li>
</ul>
<ul>
<li>suppressions plus importantes ;</li>
<li>départs ou bannissements de gros contributeurs ;</li>
<li>focalisation sur d'autres, comme le Wikiconcours -ça tombe bien y'en a eu un juste en septembre 2008 </li>
</ul>
<li>des circonstances extérieures comme <strike>la démission du premier ministre japonais</strike> la rentrée, l'explosion finale de la crise des subprimes après la faillite de Leman Brothers (15 septembre 2008), ou les débuts de Knol.</li>
</ul>
L'unicité du ce creux (en tout cas sur fr:) tend à écarter les phénomènes périodiques (rentrée, Wikiconcours<b>[15]</b>). Comme on l'a vu dans ce billet, de: aussi a subit un creux en 2008, moins marqué, mais plus long. Ce détail supplémentaire tendrait donc à ne pas privilégier les hypothèses purement internes à fr:. Mais observons les en graphes cependant. Tout d'abord les suppressions :<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh50rqfnRzIGnByjBjojEchajQZIDQiv4J7aSgAFRSliZgkA8f1Xd9Xjt44N3WUno5mcnJ6iLND8lHPNrbOKwPIAP8WIdfSaBk_qhhda-PaC0BmJlhPCkPoE6JvtZLEZRq8JsvtdvrIQyk/s1600/Sup.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="280" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh50rqfnRzIGnByjBjojEchajQZIDQiv4J7aSgAFRSliZgkA8f1Xd9Xjt44N3WUno5mcnJ6iLND8lHPNrbOKwPIAP8WIdfSaBk_qhhda-PaC0BmJlhPCkPoE6JvtZLEZRq8JsvtdvrIQyk/s1600/Sup.png" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Suppressions et suppressions nettes (suppressions-restaurations) par mois, de 2007 à 2009</td></tr>
</tbody></table>
On remarque qu'après l'habituel gros creux de l'été, période à laquelle les admins sont envoyés tous frais payés à Bora-Bora par la fondation<b>[16]</b>, les suppressions reprennent en septembre 2008, mais pas à en crever le plafond, juste à un rythme normal comparable à ceux de 2007 et 2009. Donc ça n'est pas ça.<br />
Voyons les créations des 25 plus gros créateurs de tous les temps<b>[17]</b>, qui étaient déjà/encore là en 2008 :<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBq1qmd8bDZkHd4tePhPE__6jG8G2LLd2UFpvG0l3nuEdubbWx8HfWBfWWcqZtpG-4dRX4v6uOqr9YC8aTxcbpttIwjVSmBGXFJwt9igJc3dOtYk1arrVHHFiZWY4QUmAGnPRnWuYYdjs/s1600/25+.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBq1qmd8bDZkHd4tePhPE__6jG8G2LLd2UFpvG0l3nuEdubbWx8HfWBfWWcqZtpG-4dRX4v6uOqr9YC8aTxcbpttIwjVSmBGXFJwt9igJc3dOtYk1arrVHHFiZWY4QUmAGnPRnWuYYdjs/s1600/25+.png" width="320" /></a></div>
<br />
Je n'ai mis que la somme, parce que 25 courbes sur le même graphe, c'était le bordel. Donc on observe bien là un gros creux, de septembre à novembre 2008. Au passage, ça m'a permis de voir que deux de ces 25 plus gros contributeurs on arrêté de contribuer de façon plus ou moins définitive précisément à cette période : ADM, bloqué 245 jours mi-août, et Nono64, parti vers en: (un peu poussé vers la sortie) en juillet 2008. En regardant précisément les chiffres, on voit que 13 des 25 n'ont presque (2-3 articles) ou rien (pour 11 des ces 13-là) créé.<br />
Faisons un peu de mathématiques basiques : en juillet 2008, le rythme de création était de 25 JDA,
soit un peu plus de 12,4K/mois. On note donc que les 25 plus gros
créateurs ont créé dans ce mois1900 articles soit 15% du total de création. En septembre le rythme était de 33 JDA, donc 9,1K/mois, et les 25+ ont créé 844 articles, soit plus que 9% du total. Une partie du creux leur incombe donc. On pourrait je pense extrapoler ce raisonnement aux 100 plus gros créateurs<b>[18]</b>.<br />
<br />
Alors pourquoi ?<br />
Wikiconcours ? non seuls de 3 ces 25 (Aristote2, Thierry Caro et Like tears in rain) y ont participé, et ils font parti de ceux dont les créations, si elles n'ont pas été à leur maximum restait dans la moyenne, basse (Aristote2, Thierry Caro) ou haute (Like tears in rain).<br />
La réalité est sans doute plus complexe, avec non pas une cause unique, mais un mélange de celles citées plus haut : quelques départs de gros contributeurs, ajouté à cela l'absence d'activité pour certains d'entre eux en septembre 2008, que ce soit régulier (même effet en septembre 2009) ou pas (certains ont eu un maximum local en septembre 2009). Et sans doute une partie des contributeurs nouveaux/éphémères aussi bien qu'anciens plutôt sont allé tester Knol à cette période, délaissant Wikipédia. Cette hypothèse pourrait aussi expliquer aussi la chute sur de:.<br />
<br />
<b>edit:</b> Rajout d'une conclusion sur la différence fr-de<br />
<h3>
Notes</h3>
<b>[1] </b>Oui, je sais, je recycle. Mais ça prouve que je suis écolo.<br />
<b>[2] </b>Enfin surtout moi, quoi.<br />
<b>[3] </b>Évidemment pour "Jours pour créer Dix-milles Articles" - qu'est-ce que Jeanne d'Arc aurait à foutre là dedans, hein ?<br />
<b>[4] </b>Enfin<b> </b>sauf Jean-No,<b> </b>pour qui le bac <a href="https://twitter.com/Jean_no/status/352783359153418241">c'est pas assez hype</a> :p. Et moi qui n'ait commencé à réviser le bac qu'une semaine avant.<br />
<b>[5] </b>Si de: avance et que fr: recule comment voulez-vous que ... ?<br />
<b>[6] </b>Pour celui-là on sait en fait bien tous que l'auteur des tentatives d'assassinat est [SPOILER]<span style="color: white;"><span style="background-color: white;">Larsan le pseudo-policier - de son vrai nom Ballmeyer, époux caché de Mathilde - et que la première tentative en en fait eu lieu quelques heures avant la supposée tentative d'assassinat ce qui provoque un mystère insoluble, alors que cette pseudo-tentative n'est que le rêve reminiscent de Mathilde de la vraie tentative - d'où les cris, la scène de lutte restant de la vraie tentative - qui n'a jamais rien dit à personne à propos de celle-ci, et à même tenté de la cacher, et qui s'est ensuite blessée toute seule sur sa table de chevet</span>.</span>[/SPOILER] <span style="background-color: black;"></span>. Si vous n'avez pas lu les quatre lignes précédents, que vous n'avez pas lu le livre - ou que vous voulez le relire - et que l'envie vous en prend, le lien plus haut mène vers la version intégrale <strike>pas chère</strike> gratuite - moins cher je perds ma chemise, mais pas littéralement, puisque je ne mets que des t-shirts - sur Wikisource.<br />
<b>[7] </b>Toujours de la vraie, de la tatouée.<b></b><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[8] </b>Toujours aucun rapport avec Jeanne d'Arc. </span>21 JDA → <span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">10K/21 = 476 articles/jour, *30=14,3K articles/mois environ, et un peu moins de 174K articles/an.</span><br />
<b>[9] </b>Toute ressemblance avec des faits existants est évidemment fortuite.<br />
<b>[10]</b> Haha. On fait bien de nous vanter le sérieux allemand. Nan mais je vous jure.<br />
<b>[11] </b>Je suis Rhadamante, et j'approuve ce message.<b></b><br />
<br />
<b>[12] </b>Mais si, vous savez, le truc moche et lent, ou on comprend rien et qui a fait planter mon firefox 5 fois, à tel point j'ai dû aller consulter la page avec ie...<br />
<b>[13]</b> Enfin aux pics sur le graphe quoi<br />
<b>[14]</b> Les sale copieurs par anticipation !<br />
<b>[15] </b>Celui-là était de plus un classique, donc moins <span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">« néfaste »</span> en termes de création d'articles - moins que les Wikiconcours de désébauchage par exemple<br />
<b>[16] </b>On me signale qu'il ne fallait pas le dire. Ah, zut.<b></b><br />
<b>[17]</b> Je n'ai pas trouvé de statistique pour les plus gros contributeurs à un temps X - rien avoir avec les Bogdas - donc faute de grives...<br />
<b>[18] </b>Et là j'ai vraiment la flemme d'aller farfouiller dans les statistiques des 100 plus gros.Unknownnoreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-59731078317618838142013-07-03T07:01:00.000+02:002013-07-03T07:01:59.766+02:00Statistiques wikipédiennes II - Partie 1<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Oyez, oyez, voici
un nouveau billet de tonton Rhadamante sur des statistiques wikipédiennes. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">En l’an de grâce
2013, observons <strike>deux papillons</strike> quelles sont les
situations respectives, en terme de croissance du nombre d’articles, des
Wikipédia <a href="https://fr.wikipedia.org/">francophone</a><b>[1]</b> et <a href="https://de.wikipedia.org/">germanophone</a><b>[2]</b>. Pour quoi ces deux-là ? Et
bien parce que. Non en fait de: à toujours été un point de comparaison
pratique avec fr:, de par leur nombre respectif d’articles qui a
toujours été relativement proche<b>[3]</b><span style="mso-spacerun: yes;">
</span>(1,6 M d’articles contre 1,4 à l’heure où j’écris ce billet) et que les deux versions semblent suivre des trajectoires à peu près parallèles<b>[4]</b> comme nous l’allons monter
tout à l’heure (ou pas).</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
<h3>
Comparaison Fr-De</h3>
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Commençons donc
par un petit graphe<b>[5]</b><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>montrant les
croissances respectives des deux Wikipédia précédemment citées, depuis
2003 :</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Croissance_wp._Fr_et_De.png" width="400" /></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Et là devant nos
yeux ébahis, ce que j’ai déjà dit plus haut : de: (en haut
pour les daltoniens) et fr: (logiquement en bas) ont grosso modo des
trajectoires parallèles depuis ~2005, fr: ayant débuté sa croissance un peu plus
tard et un peu plus poussivement. Mais en regardant de plus près, on s’aperçoit que ce n’est pas si
parallèle que ça : ce n’est pas une illusion d’optique, entre 2007 et 2008
les courbes sont plus proches, et pire, elles divergent<b>[6] </b>dangereusement depuis
au moins 2010. Pour s’en convaincre, il suffit de tracer la courbe de la différence du
nombre d’articles entre de: et fr: </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/Diff%C3%A9rence_nb_d%27articles_de-fr.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/Diff%C3%A9rence_nb_d'articles_de-fr.png" width="400" /></a></div>
<br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">On observe
encore une fois le retard initial pris par fr: sur de: de 2003 à
2005, puis une stabilisation, et même une diminution assez rapide de la différence en
nombre entre les deux versions linguistiques, avec un minimum de ~80 000
début septembre 2008. Puis la différence croît de nouveau, de façon inexorable,
pour grimper et se stabiliser à 200 000 (début 2013-aujourd’hui),
avec un petit « accident de parcours » au deuxième semestre 2010,
dont je parlerai un peu plus tard. Donc contrairement au discours rassurant que
je vois couramment, non, on ne rattrape pas de:, c’est même tout le
contraire, <b>l’écart se creuse</b>.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Regardons à
présent le taux de croissance des versions linguistiques respectives. Comme
j’avais la flemme d’aller chercher le nombre de créations par jour/mois/années,
j’ai simplement réutilisé les données que j’avais déjà récoltées, et créé un
nouvelle indice <i>ad hoc</i> : le temps nécessaire pour créer 10 000
articles<b>[7]</b>. Ce nombre, contrairement au nombre de créations par durée de temps
doit donc être idéalement le plus petit possible, et ainsi toutes les informations doivent être inversées (croissance->décroissance notamment).</span></div>
<br />
<br />
<h3 class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Croissance de fr</span></h3>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Commençons tout
bien tout honneur par fr:, toujours depuis 2003 :</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/08/T_vs_D_2003.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/08/T_vs_D_2003.png" width="400" /></a></div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">On observe une phase de croissance<b>[8]</b> </span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> rapide </span>entre 2003 et mi-2005, puis un genre de stabilisation depuis cette date jusqu’à maintenant. Mais
regardons de plus près, parce que la première partie du graphe écrase un peu le
reste :</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d2/T_vs_D_sans.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d2/T_vs_D_sans.png" width="400" /></a></div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Bon ça ressemble
grossièrement à une courbe de bruit, et pour l’œil néophyte ça ne saute pas
directement aux yeux qu’il y a trois périodes, rajoutons donc un peu de régression
linéaire<b>[9]</b> :</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/12/T_vs_D_avec.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/12/T_vs_D_avec.png" width="400" /></a></div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">On remarque donc
trois périodes distinctes :</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<span lang="FR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> </span></div>
<ul>
<li><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Une
période de croissance moyenne (mai 2005-mai 2007), période bénie où il fallait moins de 20 jours pour créer 10 000 articles, et même 9 en juillet 2006<b>[10]</b></span></li>
<li><span lang="FR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Une
période de décroissance forte (juin 2007-octobre 2008), qui se termine sur ce que
j’appellerai le gros « creux de septembre 2008 », où il fallut 33
jours pour créer 10 000 articles<b>[11] </b></span><span lang="FR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"> </span></span></li>
<li><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Et
depuis une décroissance faible, qu'au départ j'avais même prise pour une stagnation. La moyenne augmente donc légèrement, de ~24 fin 2008 à ~26 jours à présent, pour créer 10 000 articles<b>[12]</b>. Avec
quelques incidents de parcours, ou « pics de création »<b>[13]</b> : février
2009, octobre 2010, janvier 2012, et dans une moindre mesure mai 2011.</span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Arrêtons-nous un
instant sur ces anomalies. Qu’est-ce à dire que ceci ? Pourquoi ces
brusques pics de créations, qui semblent arriver comme une extrémité
capillaire sur le consommé ? Et bien les wikipédiens francophones sont des
petits sacripants. Non, cela ne correspond pas aux créations semi-automatisées
du maître tentaculaire d’icelieu, que nenni, les principales (et à peu près les seules
d’ailleurs) étant les légendaires <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Croton_%28genre%29">crotons de mai 2009</a> dont on croit voir
une légère trace sur le graphe précédent (et bah nan, c’est aut’chose). Non les
« pics » correspondent aux seuils symboliques<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>de nombres d’articles, dont le plus énAURME,
celui d’octobre 2010, correspond bien évidemment au MYON !</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/T_vs_D_comment.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/T_vs_D_comment.png" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Pour s’en
convaincre il suffit de retracer le graphe précédent, non plus en fonction de
la date, mais du nombre d’articles ; ça saute aux yeux :</span></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/T_vs_N.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/T_vs_N.png" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">On remarque ainsi que
les gros pics sont parfaitement alignés sur des nombres symboliques :
750 000, 800 000, 1,1M, 1 ,2 M, et bien évidemment le MYON. Pour ce dernier, il
s’agit, pour ceux qui n’avaient pas encore fait le lien, de l'anomalie
sur le deuxième graphe<b>[14] </b>. Les wikipédiens francophones sont facétieux,
hein ? </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Je ne m'explique par contre pas sérieusement le gros creux de septembre 2008. On pourrait se dire c'est septembre, les gens retournent bosser (bah justement), mais dans cas pourquoi seulement cette année, et pourquoi aussi fort ? On remarque qu'il est juste après les 700K et que quelques mois après il y a eu le pic des 750K. Je ne me souviens pas d'une grande purge stalinienne</span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[15]</b></span>, ou de départs massifs à cette période. Il y a bien eu un accrochage presque habituel avec le CAr de cette époque, mais rien qui ne semble avoir eu un impact de cette envergure... Bref <a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/myst%C3%A8re_et_boule_de_gomme">mystère et boules de gomme</a> en ce qui me concerne.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Comme le billet
et déjà long (et chargé) on verra dans le prochain si nos cousins teutons<b>[16]</b> sont aussi des petits plaisantins (SPOILER : non, mais en fait un peu quand même), la fantaisie et la légèreté ne sont-elles pas les premières notions auxquelles on pense quand il s'agit du monde germanique ?</span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--></div>
<h3 class="MsoNormal">
Notes</h3>
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[1]</b> Et comme je
suis faignant à partir de maintenant ça sera fr:, tout court.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[2] </b>pareil,
de:</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[3]</b> en : est
désespérément inaccessiblement haut, les autres beaucoup plus bas, sauf depuis
que ces<strike> voleurs tricheurs</strike> faquins de
nl : ont décidé de gonfler leur nombre total à coup de bots. Et puis aussi, faut dire ce qui est, on aime</span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> toujours</span> bien se comparer au modèle allemand.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[4]</b> quoi que… et
c’est aussi l’objet de ce billet.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[5]</b><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>J’espère lecteur que tu aimes les graphes, parce
qu’il y en a une kyrielle dans ce billet.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[6]</b> Et dix verges
c’est…</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[7]</b> Au lieu de
regarder la fréquence, j’ai regardé la période quoi.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[8]</b> Donc
décroissance sur le graphe, vu que tout est à l’envers, comme je l'ai déjà dit plus haut. Tu suis vraiment rien.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[9]</b> De la vraie
de vraie, avec marge d’erreur inférieure à 1%.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[10]</b> Comme par
hasard, le moment où j’ai commencé à contribuer intensivement à Wikipédia (faut bien occuper ses stages). Coïncidence ?
Je ne crois pas.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[11]</b> Comme par
hasard la période où je folâtrais aux USA, et rentrais tranquillement en France
pour la première fois, et donc ne passais pas beaucoup de temps sur Wp. Vous
croyez toujours aux coïncidences ?</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[12]</b> Vu que je te sens trop feignasse pour faire une <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A8gle_de_trois">règle de trois</a>, je te l'épargne : 26 jours pour écrire 10K articles, ça fait 10K/26 = 385 articles/jour, *30=11,5K articles/mois environ, soit un peu plus de 140K articles/an.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[13]</b> Bien que l'appellation de <span lang="FR" style="font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: FR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">« <i>pic</i> »</span> soit ici plutôt inappropriée, puisqu'on observe des creux. C’est
un peu comme en <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Spectroscopie_infrarouge">spectroscopie infrarouge</a>,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>où on fait passer un rayonnement<span style="mso-spacerun: yes;"> (</span>infrarouge) à travers un échantillon qui en absorbera une partie – correspondant
à ses niveaux d’énergie discrets, eux même correspondants à des fréquences spécifiques pour lesquelles
les molécules tournent, vibrent et se tortillent dans tous les sens- et donc, on récupère ce qui
est passé à travers et on compare avec le spectre initial pour voir ce qui n’a pas
été absorbé. Du coup on n’observe pas des pics, mais des bandes d’absorption,
que tous les newbies appellent des « pics », alors qu’ils sont en
creux. Ah les gros nazes. Mais je m’égare (et pas seulement <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Edgar_Bright_Wilson"><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Bright Wilson Jr</span>.</a>).</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[14]</b> Mais si,
souviens-toi, celui sur la différence du nombre d’articles entre de: et
fr:, en fonction de la date. Fais un effort aussi.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[15]</b> y a bien eu les accrochages/blocages</span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> -non définitifs - d'Aliesin, Ceedjee et El, mais bon...</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><b>[16]</b> et
autrichiens et <strike>bourbines</strike> suisse-allemands</span></div>
<br />
<br />
<br />
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> </span></div>
<br /></div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->Unknownnoreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-27673452662615291082013-05-12T00:13:00.001+02:002013-05-12T00:13:50.931+02:00PartitionsSur les projets Wikimedia, certaines évolutions passent assez inaperçues. C'est le cas de la nouvelle extension <i><a href="http://www.mediawiki.org/wiki/Extension:Score">Score</a></i>. Elle permet de générer des partitions de musiques en entrant une sorte de code, ainsi qu'une sortie audio.<br />
<br />
L'entrée se fait en utilisant la syntaxe <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/LilyPond">LilyPond</a>. Ce n'est pas très facile au premier abord, mais c'est finalement assez rigoureux et logique quand on a comprend le truc (mais ça ne pardonne aucune erreur, ce qui peut donc être rapidement décourageant quand on débute). Le rendu final est très agréable et permet, si on le désire, de jouer la partition, ce qui est tout de même ce qu'on en attend ; bien sûr, c'est robotique et dénué de toute sensibilité, mais c'est parfaitement illustratif. Tenez, <a href="http://fr.wikisource.org/wiki/Page:Barzaz_Breiz,_huiti%C3%A8me_%C3%A9dition.djvu/644">un exemple</a>.<br />
<br />
Bref, c'est cool. Le seul problème, c'est que cette extension de Mediawiki ne fonctionne pas. Ou plutôt, elle ne fonctionne <i>plus</i> dès qu'on dépasse une certaine taille et nous fait rapidement un <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Die_Entf%C3%BChrung_aus_dem_Serail#The_.22too_many_notes.22_tale">Joseph II</a>. Ça ressemble fortement à un problème annexe (mémoire, droits d'écriture, place disque, va savoir) et <a href="https://bugzilla.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=47534">ça n'ennuie pas que moi</a>. En attendant, ben, ça marche po. C'est dommage, il y avait une sacrée opportunité encyclopédique.<br />
<br />
En attendant une éventuelle correction (va savoir si ça se fera un jour, j'imagine que la priorité allouée doit être très faible), rien n'empêche d'utiliser tout ça en dehors de Wikipédia. Histoire de vous donner une idée de ce qu'il est possible de faire, voici le début du premier mouvement de la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sonate_pour_piano_n%C2%B0_6_de_Mozart">sonate « Dürnitz »</a> de Mozart :<br />
<br />
<div align=center><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDanf7DK_ixjy8Q_HTfBNsHLzuRGmBVk5ie3_UHmfybJ9BWhc1btkHpN5bE-3OHw_vJuZmWb64tyA3U9gtiTLs8uK8MY_UUqaWK5VsIk0NLFYMHxbNekOVKI_4kG4OKyu229maHY-H1sM/s1600/document.png" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDanf7DK_ixjy8Q_HTfBNsHLzuRGmBVk5ie3_UHmfybJ9BWhc1btkHpN5bE-3OHw_vJuZmWb64tyA3U9gtiTLs8uK8MY_UUqaWK5VsIk0NLFYMHxbNekOVKI_4kG4OKyu229maHY-H1sM/s500/document.png" /></a><br />
</div><br />
Je ne sais pas pour vous, mais franchement, je trouve que ça en jette.<br />
<br />
LilyPond a été créé il y a près de 20 ans par deux lycéens qui avaient envie de pouvoir générer informatiquement des partitions classiques qui soient agréables à l'œil. L'utilisateur se contente d'entrer ce qu'il doit y avoir sur la partition et le logiciel se charge de la <i>gravure</i>, plaçant tous les éléments comme il faut sans avoir à se faire prier. La <a href="http://lilypond.org/doc/v2.12/Documentation/">documentation</a> est bien fichue. Pour les amateurs, c'est également un projet libre et tout. Histoire de ne pas avoir à tout lancer en ligne de commande, vous pouvez utiliser un éditeur de texte dédié comme <a href="http://frescobaldi.org/">Frescobaldi</a>, qui remplit parfaitement son rôle. Le projet <a href="http://www.mutopiaproject.org/index.html">Mutopia</a> utilise la syntaxe LilyPond pour produire une bibliothèque de partitions libres, si vous voulez des exemples (ou juste des partitions).<br />
<br />
Tout ceci est très intéressant. En matière de musique, si l'offre légale commence maintenant à bien exister (et par là, je veux dire : pas à des prix et des conditions de requins), je n'ai pas l'impression que l'offre de partitions existe. Je me souviens de mes années de piano, où il fallait acheter des partoches dans des magasins spécialisés (un ou deux par ville, à tout casser) à des tarifs prohibitifs y compris (surtout, même) pour les auteurs déjà dans le domaine public... Est-ce que ça a changé, tout ça ? (ne trouvant pas la date de décès d'Ernest Van de Velde, impossible de savoir si la <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9thode_Rose">Méthode Rose</a> est dans le DP ; ça aurait sûrement intéressé mes parents à l'époque).<br />
<br />
Pour ceux qui se sentent concernés, j'ai regardé également les <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Music_OCR">OCR musicaux</a> : ça existe. On en trouve du libre, mais ça ne fonctionne que difficilement. J'ai essayé une version de démo de <a href="http://www.musitek.com/">SmartScore</a> qui, par contre, déchire son flux vectoriel dans une matrice inversible.<br />
<br />
<hr /><br />
Maintenant, tout ça ne concerne que les formes classiques de partitions, dédiées à la musique, euh, classique. Si on y réfléchit un peu, cette histoire de partitions, c'est essentiellement un truc de bons élèves qui essayent de se conformer aux idéaux bourgeois en matière d'encyclopédicité de la musique (la traditionnelle égalité : musique = musique avec des partitions) où le paraître (ici, les notes écrites dans un style codifié par l'élite européenne) prend le pas sur l'essentiel (la musique jouée et écoutée).<br />
<br />
Si vous voulez passer outre, si vous ne voulez pas vous laisser enfermer par les conventions stériles, si vous n'êtes pas tétanisés par l'angoisse de la partition, vous pouvez essayer des trucs comme ça, qui ne sont jamais eux-mêmes que des partitions :<br />
<br />
<div align=center><div style="float:left; width:50%"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvzwBsLZNwX7_Acn2mV29WmHujitTUI-exLRCElmwTIlW60SrOzTAVZ4dm6W-g3w8APCeo-YRXSPWzSSyuYlJE9s2KnQKiP0WGr9fjkLXHr4P_cxF6MDc_mzR2hR5nV6T59g3MUfP5nNA/s1600/John_Cage_Aria.jpg" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvzwBsLZNwX7_Acn2mV29WmHujitTUI-exLRCElmwTIlW60SrOzTAVZ4dm6W-g3w8APCeo-YRXSPWzSSyuYlJE9s2KnQKiP0WGr9fjkLXHr4P_cxF6MDc_mzR2hR5nV6T59g3MUfP5nNA/s320/John_Cage_Aria.jpg" /></a><br />
<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/John_Cage">John Cage</a>, <i>Aria, for voice</i> (1958)<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGMv8tNOkfN140q7dA_iIIs6XApx4YUiLVb3xC6AH03IEMr6pi8tgojX8rlcspZxB1Y91ukKAdyBPYfpkKT7h41KsrBBDtkvZXfdITwGQ5_MpelM9iUpRSkdPib-ONNyEDglg6SHpsMUA/s1600/IxiQuarks.jpg" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGMv8tNOkfN140q7dA_iIIs6XApx4YUiLVb3xC6AH03IEMr6pi8tgojX8rlcspZxB1Y91ukKAdyBPYfpkKT7h41KsrBBDtkvZXfdITwGQ5_MpelM9iUpRSkdPib-ONNyEDglg6SHpsMUA/s320/IxiQuarks.jpg" /></a><br />
<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/SuperCollider">SuperCollider</a> (1996)<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj14pPQ3HXaPFpz8st8D0QtMw69sdI8RWyrFyOnTudG5IO-mhVjMQsWIQLtAsLgZPBiaqXbFqANsFKRQMlysMFmIYTotzvGmfsms1edbW9tf4CPmjXEATcyadp-z3VA4_akoeofS__S8oY/s1600/Cosmic+Pulses+form+scheme.jpg" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj14pPQ3HXaPFpz8st8D0QtMw69sdI8RWyrFyOnTudG5IO-mhVjMQsWIQLtAsLgZPBiaqXbFqANsFKRQMlysMFmIYTotzvGmfsms1edbW9tf4CPmjXEATcyadp-z3VA4_akoeofS__S8oY/s320/Cosmic+Pulses+form+scheme.jpg" /></a><br />
<br />
<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Karlheinz_Stockhausen">Karlheinz Stockhausen</a>, <i><a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Cosmic_Pulses">Cosmic Pulses</a></i> (2006)<br />
</div><div style="float:right; text-align:center; width:50%"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg19kmTOhduakf1qP1kXUsAQ9bh3PWbXDGW6C2fnOtss1pZbzYraQYhdThnNPo7_V64B8bUEffoYnGYsl-ORCQDNyiT3ra1_rChbzj1f1QtdWczT2SsBGTFUK16hss4inBgFxA8Xhvt7HI/s1600/Screamtracker_321.png" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg19kmTOhduakf1qP1kXUsAQ9bh3PWbXDGW6C2fnOtss1pZbzYraQYhdThnNPo7_V64B8bUEffoYnGYsl-ORCQDNyiT3ra1_rChbzj1f1QtdWczT2SsBGTFUK16hss4inBgFxA8Xhvt7HI/s320/Screamtracker_321.png" /></a><br />
<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Scream_Tracker">Scream Tracker 3.21</a> (1994)<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-RLjIfTHqeR15Vd81WaafYA5wn2JgbVrT6bZd5V8R8fMuKOnLFac8hCO_EZMkMCcf4OHtmkdNGWX8zqQrLHbqaURKyXEG_pQKs5sfS_rYSBvJRQVoJcHTsftKL9xtYKfF0mIwt0PqNR8/s1600/Ableton.jpg" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-RLjIfTHqeR15Vd81WaafYA5wn2JgbVrT6bZd5V8R8fMuKOnLFac8hCO_EZMkMCcf4OHtmkdNGWX8zqQrLHbqaURKyXEG_pQKs5sfS_rYSBvJRQVoJcHTsftKL9xtYKfF0mIwt0PqNR8/s320/Ableton.jpg" /></a><br />
<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ableton_Live">Ableton</a> (1999)<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVH7C6f7H7rIC9pc2Zb8YFS0H-S-pDSkQrGschgkpsfSwNDsCQ053u2OWLewkm14rX_YE8n_-znXCTt88v-n1CBhPY92fUeFQnBmA53JtBj5U_iiTS8DcVtfGlRrm4LN1ZVVW3dZIBlTM/s1600/faeries-aire.gif" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVH7C6f7H7rIC9pc2Zb8YFS0H-S-pDSkQrGschgkpsfSwNDsCQ053u2OWLewkm14rX_YE8n_-znXCTt88v-n1CBhPY92fUeFQnBmA53JtBj5U_iiTS8DcVtfGlRrm4LN1ZVVW3dZIBlTM/s320/faeries-aire.gif" /></a><br />
<a href="http://lostinthecloudblog.com/2010/03/13/john-stump-composer-of-faeries-aire-and-death-waltz/">John Stump</a>, ''Faerie's Aire and Death Waltz'' (2006)<br />
</div></div>Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-58321276623741264822013-05-05T19:32:00.001+02:002013-05-06T02:58:01.666+02:00Statistiques wikipédiennes<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">La nuit dernière,
alors que je n’arrivais pas à m’endormir, je cherchais un sujet pour occuper
mon esprit malade et le distraire des soucis habituels qui y tournaient en
boucle depuis un certain temps<b>[1]</b> . Je repensais donc à des statistiques
mathématiques un peu débiles<b>[2]</b> </span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> du genre si on voulait compter jusqu’à
1 milliard, il faudrait plus de 30 ans<b>[3]</b>.</span></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Puis je me suis
dit que je pouvais mixer ça avec un de mes autres sujets de prédilection, Wikipédia.
J’ai donc décidé de faire un rapide calcul mental du temps qu’il faudrait à une
personne qui voudait lire tous les articles de la Wikipédia francophone (à la
grosse louche). Comme le résultat m’a amusé, je me suis dit que je pouvais aussi
amuser le monde <b>[4]</b>,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>en le partageant via twitter
le lendemain <b>[5].</b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Puis j’ai
réfléchi, je me suis dit que ce que je voulais dire tenait difficilement en
140 caractères, ou même en 280. Surtout que derrière j’ai pris conscience d’un
autre paramètre dans mes statistiques, encore plus troublant. J’ai donc décidé
de<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>faire plutôt un billet de blog, en
demandant à emprunter un blog wikipédien. Voici donc mon rapide calcul, un peu
plus affiné que ce que j’avais fait mentalement :</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<ul>
<li><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">supposons
donc qu’une personne veuille lire tous les articles francophones de Wikipédia ;</span></li>
<li><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">supposons qu’elle passe 5 minutes </span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> par page</span><span lang="FR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span>(ce qui est beaucoup pour certains articles,
et très peu pour d’autres) ;</span><span lang="FR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"></span></span></span></li>
<li><span lang="FR" style="font-family: Symbol; mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">l’encyclopédie
francophone compte <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">à l’heure où j’écris
ce billet 1 383 534 articles ;</span></span></li>
</ul>
</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18.0pt;">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR; mso-bidi-font-weight: bold;">Cette personne devra donc passer 1 383 534*
5 minutes = </span><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">6 917 670</span> minutes, soit 115 294,5 heures, ou 4 804 jours, donc environ 13 ans
et 2 mois.</span></div>
<div class="MsoListParagraph">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 18.0pt;">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> </span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">À ce niveau c’est déjà énAUrme ; <span class="cwcot">oui parce que ces
13 ans et 2 mois, c’est en ne faisant que ça, c’est-à-dire en zappant les
activités aussi futiles que dormir, boire, manger<b>[6]</b>, avoir un boulot, forniquer, ou
contribuer à Wikipédia.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 18.0pt;">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> Mais c’est là qu’intervient un facteur que je n’avais pour l’instant pas
pris en compte : la croissance de Wikipédia dans le même temps<b>[7]</b>.</span><br />
<br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> Ordoncques, <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>la page<a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Statistiques">« statistiques » de la Wikipédia francophone</a> nous montre un graphe du nombre d’articles par an. On y voit que si
la croissance à ses début était exponentielle, elle est, grosse merdo depuis
2007, linéaire, avec,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>à la (grosse)
louche 150 000 articlés créés par an. Si on rapproche ça du calcul
précédent, durant les <span class="cwcot">13 ans et 2 mois que le valeureux volontaire va
passer à lire la wikipédia francophone<b>[8]</b>, si on suppose un rythme de croissance
équivalent à ces dernière années, 1 974 221 auront été créés<b>[9]</b>.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">Si on reprend le
calcul précédent, il faudra donc au valeureux lecteur 18 ans et 9 mois
supplémentaires pour lire les nouveaux articles créés. 18 ans et 9 mois durant
lesquels X</span><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot" dir="ltr" id="cwos"></span> articles auront été créés<b>[10]</b>. On se retrouve avec un comportement de type exponentiel ; le résultat est donc qu'il est, dans ces conditions, <b>physiquement impossible
pour un humain de lire tous les articles de la Wikipédia francophone</b> (et je ne
parle même pas de l’anglophone).</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">En conclusion ?
Eh bien on va tous mourir.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Et en plus on
n’aura pas le temps de lire tous les articles de Wikipédia.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
Rhadamante<br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">[1] oui, moi quand j’ai une idée dans le
crâne, bonne ou mauvaise, <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>elle tourne
des heures et des heures, jusqu’à la concrétiser,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>la remplacer par autre chose, ou avoir une
grosse migraine. C’est pénible.</span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">[2] c’est ça ou rêver que je tue Justin Bieber
(ou tout autre artiste/personnalité pénible) à coup de figues molles – je vous
avais prévenu que j’étais un esprit malade</span></span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> [3] au rythme (rapide) d’</span></span></span>un nombre
par seconde, il faudrait<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>1 milliard de
secondes, soit environ 277 777 heures ou 11 574 jours, soit 31,7 années. </span></span></span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">[4] </span></span></span></span></span></span></span>oui je suis quelqu’un de bon et généreux, la preuve, je participe
à Wikipédia</span></span></span></span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> [5] oui j’essaie de planifier mes meilleurs tweets –et non, on voit que je
n’en ai pas planifié beaucoup</span></span></span></span></span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot">[6] on peut avoir des réserves
pas loin mais elles ne dureront pas 13 ans</span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> [7] l’idée
m’a traversé l’esprit, mais de toutes façons je ne pouvais pas la concrétiser,
je ne connais pas les chiffres de wp par cœur – mon esprit malade a aussi ses
limites</span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;">[8] </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span>s’il n’est pas mort d’ici là de
faim, de soif, ou de privation de sommeil<br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot">
[9] statique inquiétante en elle-même pour les compétiteurs de wp, avec ce chiffre, en
plus de 13 ans à ce rythme fr : n’arrivera péniblement qu’à 3 357 000 articles,
soit 80% du nombre <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">actuel </b>d’articles
sur la Wikipedia anglophone</span></span> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"><span class="cwcot"><span lang="FR" style="mso-ansi-language: FR;"> [10] et ainsi de suite, mais bon, je pense que vous avez compris le
principe...</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span> </span></div>
Unknownnoreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-29618563877965995222013-02-23T17:22:00.002+01:002013-02-23T17:23:54.345+01:00Densité de populationÀ la fin du mois dernier, j'ai vu passer un <i>tweet</i> dans ma <i>timeline</i> Twitter, parlant de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carroyage">carroyage</a>. Il pointait vers le site de l'INSEE, sur les <a href="http://www.insee.fr/fr/themes/detail.asp?reg_id=0&ref_id=donnees-carroyees&page=donnees-detaillees/donnees-carroyees/donnees-carroyees-200m.htm">données carroyées à 200 mètres de la population française</a>. En clair, ça signifie que l'INSEE avait découpé le territoire français en petits carrés de 200 m de côté et recensé dans chacun d'entre eux le nombre d'habitants. Plutôt cool, non ?<br />
<br />
Là, je me dis : « mon bonhomme, y'a moyen de faire une carte trop top avec ces données ». Je commence par télécharger les archives pour chacune des 22 régions de France métropolitaine<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote1" name="sdfootnote1anc"><sup>[1]</sup></a> (quelques centaines de Mo, une broutille). Chacune comprend un <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/DBase">fichier .dbf</a> stockant les données, un format que, par chance, Excel lit<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote2" name="sdfootnote2anc"><sup>[2]</sup></a>. Première action de ma part, sélectionner trois colonnes : les coordonnées géographique de chaque carreau et la population correspondante. Je copie-colle cette sélection dans un fichier texte. 22 ouvertures de fichier .dbf plus tard, j'obtiens un beau fichier texte de 2 272 481 lignes. Sur chacune, la coordonnée x d'un carré de 200 m de côté, sa coordonnée y et sa population. Bon début.<br />
<br />
Il est temps de passer ces données à la moulinette. Je ponds rapidement un petit programme en C++<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote3" name="sdfootnote3anc"><sup>[3]</sup></a> qui parcourt ce fichier texte et recherche les extremums de coordonnées ; comme je sais que chaque carré est espacé de ses voisins par 200 unités de coordonnées (un système simple), je constate que l'ensemble tient dans une carte de 5 371 pixels de large sur 5 524 de haut, où chaque pixel correspond à un carré de 200 m de côté. Je farfouille un peu parmi les cartes de densité de population sur Commons, tombe sur <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Maine_population_map.png">celle du Maine</a> et décide d'en utiliser les couleurs. Je modifie mon programme pour qu'il me génère l'image suivante :<br />
<br />
<div align="center"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsleYB0jsrTKCajQEalj7t184uKL-hizcyDmH6z0KX_tYSwKdQ1WSVdy6xvsUNYCT1STfYX5pTax-w7XwXxfMXayTKNsOqO0j1PQ-nzRyk13wi4V5BZhcH9gUMRCIjf_BOjQXCi402fo0/s1600/France+-+2011+population+density+-+200+m+%C3%97+200+m+square+grid+-+ETRS+Projection.png" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsleYB0jsrTKCajQEalj7t184uKL-hizcyDmH6z0KX_tYSwKdQ1WSVdy6xvsUNYCT1STfYX5pTax-w7XwXxfMXayTKNsOqO0j1PQ-nzRyk13wi4V5BZhcH9gUMRCIjf_BOjQXCi402fo0/s320/France+-+2011+population+density+-+200+m+%C3%97+200+m+square+grid+-+ETRS+Projection.png" /></a><br />
Projection ETRS89<br />
</div><br />
Première constatation : c'est über-cool, mais la projection rend la carte un peu inhabituelle. C'est parce que les coordonnées utilisent le système ETRS89, une <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Projection_azimutale_%C3%A9quivalente_de_Lambert">projection azimutale équivalente de Lambert</a>. Elle a le bon goût de conserver localement les surfaces (ce qui est indispensable pour les données de l'INSEE), mais pas les angles (normal, il est impossible de conserver les deux dans une <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Projection_cartographique">projection cartographique</a>).<br />
<br />
Je décide que ça serait sympa d'avoir la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Projection_de_Mercator">projection de Mercator</a> correspondante. OK, c'est une projection naze, mais <a href="http://xkcd.com/977/">elle parle un peu à tout le monde</a>.<br />
<br />
Première étape : convertir les coordonnées ETRS89 en latitude et longitude. La géométrie elliptique est notoirement complexe, mais par chance, <a href="http://www.epsg.org/guides/docs/G7-2.pdf">ce pdf</a> a déjà fait les calculs sordides et donne le mode d'emploi pour passer des unes aux autres (page 72, pour les intéressés). Les formules font un peu peur au premier abord, mais il suffit de les suivre avec rigueur, l'une après l'autre, pour obtenir le résultat. Modification du programme, donc. En projetant naïvement la latitude et la longitude de façon linéaire, convertissant à chaque pixel en ETRS89 et regardant la population correspondante, j'arrive à la carte suivante :<br />
<br />
<div align="center"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAVbUjRlEf9Ct5DIPUOpjPWQpF5ItvaRiGtjQigITxcOwvv1y_sioPZpWcTUZi7KK7Ia9OJAhqrL-0Podxb_bO3mPVxLS3Ea3VSEBAfaK-eSudrWO16n6rbotE_CrULJ4mauOSescfFSk/s1600/France+-+2011+population+density+-+200+m+%C3%97+200+m+square+grid+-+Incorrect+Projection.png" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAVbUjRlEf9Ct5DIPUOpjPWQpF5ItvaRiGtjQigITxcOwvv1y_sioPZpWcTUZi7KK7Ia9OJAhqrL-0Podxb_bO3mPVxLS3Ea3VSEBAfaK-eSudrWO16n6rbotE_CrULJ4mauOSescfFSk/s320/France+-+2011+population+density+-+200+m+%C3%97+200+m+square+grid+-+Incorrect+Projection.png" /></a><br />
Projection naïve<br />
</div><br />
Ah, oui, c'est un peu aplati. C'est parce que la projection de Mercator nécessite une correction supplémentaire en fonction de la latitude. Remodification du programme : pour chaque pixel, je convertis tout d'abord les coordonnées en longitude/latitude, puis en coordonnées ETRS89. Voici le résultat :<br />
<br />
<div align="center"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:France_-_2011_population_density_-_200_m_%C3%97_200_m_square_grid.png" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGXdbhZb5x3h57r85PgcSjukhiZwoauvqXCjf8-0YxGF2D9AqRl8t6JGem2K0RI_YP2rrAIhLbJ8LijdMVl307P2TLbqqZb_GYZoA_8lfkFAq25g-G5QlBnVidURcvpXWScSZj6Ywsey4/s320/France+-+2011+population+density+-+200+m+%C3%97+200+m+square+grid+-+Thumb.png" /></a><br />
Projection de Mercator<br />
</div><br />
Là, c'est bon. Je suis content de moi, je charge le résultat sur Commons.<br />
<br />
Quelques temps plus tard, je me rends compte que j'ai trop réduit la définition du fichier final (4 000 pixels de large) et qu'on perd des détails importants. Je regénère la carte en plus grand (5 371 pixels de large). Malheureusement, le fichier final compte plus de 25 millions de pixels et Commons est incapable d'afficher un aperçu d'une telle image PNG. Tant pis.<br />
<br />
Pour finir, je change les couleurs pour la palette <a href="http://ethanschoonover.com/solarized">Solarized</a>. Le résultat final ressemble à ces vues de la France la nuit (ce qui est normal, après tout, quand on y réfléchit) :<br />
<br />
<div align="center"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:France_-_2011_population_density_-_200_m_%C3%97_200_m_square_grid_-_Dark.png" imageanchor="1" ><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmBrsXa-4T4LjnK9_0HQkAvrWiOaI5GIyKZTdhEEauDD8reKunGabd3o6Fz8I-17yUt3Z9YvFhN1_Owg5U0cD0BR8yiYa8MC1LImWjti_8qjdY9kwjkLxdxhvRrj3p5CW4y_ZkvNvD-Z4/s320/France+-+2011+population+density+-+200+m+%C3%97+200+m+square+grid+-+Dark+-+Thumb.png" /></a><br />
Projection de Mercator (fond sombre)<br />
</div><br />
Le résultat est assez fascinant, la résolution est suffisante pour discerner la forme des cours d'eau, des vallées, des forêts. Dans certains cas, on distingue les routes. La dichotomie ouest/est est évidente. La <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Diagonale_du_vide">diagonale du vide</a> fait des zigzags. Les <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Landes_de_Gascogne">Landes</a> sont presque complètement inhabitées. La limite entre le Nord et le Pas-de-Calais apparait. La <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sologne">Sologne</a> également. Et puisque les données initiales ne comprennent que les carrés de 0.04 km² qui sont habités et qu'on en a le nombre exact, on en déduit que 83% du territoire français métropolitain est inhabité. Impressionnant, non ?<br />
<br />
Pour finir, je tiens à mettre l'accent sur un point : je n'ai fait qu'écrire un petit programme qui lit un fichier texte, place les données en mémoire puis assigne à chaque pixel d'une image une couleur en convertissant ses coordonnées. Je n'irai pas jusqu'à dire que c'est du niveau d'« Hello World », mais ce n'est pas d'une algorithmique bien complexe. La seule difficulté est initiale : se convaincre qu'avec ces données, on a la capacité de produire quelque chose. Vous aussi, vous pouvez.<br />
<br />
<hr /><div style="margin-bottom: 0cm;"><div id="sdfootnote1"><div class="sdfootnote"><span style="font-size: x-small;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote1anc" name="sdfootnote1sym">[1]</a> J'ai laissé tomber les deux départements d'outre-mer disponibles ; c'est mal, je sais.</span><br />
</div></div><div id="sdfootnote2"><div class="sdfootnote"><span style="font-size: x-small;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote2anc" name="sdfootnote2sym">[2]</a> On ne répètera jamais assez à quel point Excel permet d'effectuer tout un tas de manipulations de données. Et si votre religion (ou les circonstances) vous interdit d'utiliser du Microsoft, vous pouvez toujours utiliser les équivalents libres et gratuits (je les apprécie moins, mais c'est juste moi).</span><br />
</div></div><div id="sdfootnote3"><div class="sdfootnote"><span style="font-size: x-small;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote3anc" name="sdfootnote3sym">[3]</a> J'utilise le C++ parce que c'est le langage dans lequel je programme le plus facilement, même pour réaliser un p'tite moulinette à données. Je suis vieux, que voulez-vous.</span><br />
</div></div></div>Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com13tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-5164027899379836672012-12-03T20:09:00.001+01:002012-12-03T20:10:32.028+01:00MetricsLe week-end passé, <a href="http://www.wikimedia.fr/">Wikimedia France</a> tenait son assemblée générale. Visiblement, un leitmotiv : les métriques. Quantifions nos performances.<br />
<br />
Alors j'ai pondu les miennes, de métriques. Voici ce que j'ai fait sur Wikipédia au mois de novembre 2012.<br />
<br />
<div align=center><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdH8gfQaUTynOG-o7fnn2ubNy53rta01mbm5nb_1DxDw-H3f268FmaBf4H7EIHDX0odRsuG6rxJB4rpKIpvnNtGvfUXfLE0VPcgooAZ6jlHKciOn2IR2DAdu-V3RAmPv2QfexveLqQX90/s1600/Poulpy+-+Novembre+2012.png" imageanchor="1" style=""><img border="0" height="400" width="159" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdH8gfQaUTynOG-o7fnn2ubNy53rta01mbm5nb_1DxDw-H3f268FmaBf4H7EIHDX0odRsuG6rxJB4rpKIpvnNtGvfUXfLE0VPcgooAZ6jlHKciOn2IR2DAdu-V3RAmPv2QfexveLqQX90/s400/Poulpy+-+Novembre+2012.png" /></a><br />
</div><br />
PS : j'ai piqué la carte sur Commons, il s'agit du fichier <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fuller_projection.svg">Fuller projection.svg</a> par <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Sting">Sting</a>.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-39740191252193054152012-10-31T20:43:00.001+01:002012-11-01T14:30:23.771+01:00Compte-rendu d'expéditionL'une de mes photos vient de se placer à la 8<sup>e</sup> place de l'édition française du concours <a href="http://wikilovesmonuments.fr/">Wiki Loves Monuments</a>. C'est plutôt cool, je trouve.<br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pierre_Droite_-_Milly-la-For%C3%AAt_-_07.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Pierre_Droite_-_Milly-la-For%C3%AAt_-_07.jpg/320px-Pierre_Droite_-_Milly-la-For%C3%AAt_-_07.jpg" border="0" alt="Une pierre, un champ, une photo." /><br />
Une pierre, un champ, une photo.</a></div><br />
L'image représente la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pierre_Droite_(Milly-la-For%C3%AAt)">Pierre Droite</a>, un menhir du sud de l'Essonne. Ça me fait plaisir, parce que c'est justement une photo dont je suis satisfait et que j'ai délibérément conçue pour le côté artistique plus qu'illustratif. On m'a fait remarquer que j'ai plutôt respecté la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Composition_photographique#R.C3.A8gle_des_tiers">règle des tiers</a>, mais je dois avouer que le cadrage a plus été déterminé par la verticalité du menhir, la présence de son ombre au sol et celle des nuages sur la droite. Je trouvais également que la perpendicularité entre la pierre et l'horizon rajoutait à la chose.<br />
<br />
Ce n'est pas la seule photo dont je suis artistiquement satisfait que j'ai chargée pour le concours : il en existe trois-quatre autres, comme celle-ci du regard de Saux :<br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Regard_de_Saux_-_H%C3%B4pital_La_Rochefoucauld,_Paris.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Regard_de_Saux_-_H%C3%B4pital_La_Rochefoucauld%2C_Paris.jpg/480px-Regard_de_Saux_-_H%C3%B4pital_La_Rochefoucauld%2C_Paris.jpg" border="0" alt="La pluie tombe sur les monuments historiques." /><br />
La pluie tombe sur les monuments historiques.</a></div><br />
Chouette contraste entre la façade de l'immeuble au fond et l'édicule de pierre devant. En plus, il flottait et la pluie est visible sur la photo, et ça m'amusait d'éviter le cliché du beau temps (même s'il est plus facile de prendre une photo par grand soleil, c'est sûr).<br />
<br />
Dans un autre genre, et sous un ciel dégagé, cette vue en plongée de la tour nord de Notre-Dame de Paris :<br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_-_Paris_-_North_Tower_-_02.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_-_Paris_-_North_Tower_-_02.jpg/480px-Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_-_Paris_-_North_Tower_-_02.jpg" border="0" alt="Au loin, le Sacré-Cœur." /><br />
En prime, au loin, le Sacré-Cœur.</a></div><br />
Curieusement, personne ne l'avait encore prise sous cette angle, sur Commons.<br />
<br />
De façon plus mineure, j'ai également photographié à la fois la tour Eiffel et le Louvre :<br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Palais_du_Louvre_-_Sculpted_Decoration_from_Mus%C3%A9e_des_Arts_D%C3%A9coratifs.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Palais_du_Louvre_-_Sculpted_Decoration_from_Mus%C3%A9e_des_Arts_D%C3%A9coratifs.jpg/319px-Palais_du_Louvre_-_Sculpted_Decoration_from_Mus%C3%A9e_des_Arts_D%C3%A9coratifs.jpg" border="0" alt="Un ange passe." /><br />
Un ange passe.</a></div><br />
En revanche, je n'ai pas tenté de charger cette photo du Louvre sous la pluie sur Commons, je sens confusément qu'on m'aurait fait des réflexions à base de <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Freedom_of_panorama#France">NOFOP</a> :<br />
<br />
<div align=center><a href="http://www.flickr.com/photos/groume/7369491688/"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://farm8.staticflickr.com/7075/7369491688_1cfeb4434d_n.jpg" border="0" alt="Pas ma faute si y'a un machin en verre et métal devant le Louvre, hein." /><br />
Pas ma faute si y'a un machin en verre et métal devant le Louvre, hein.</a></div><br />
La majeure partie de mes contributions à Wiki Love Monuments (175 en tout, <a href="http://toolserver.org/~superzerocool/wlm/?pais=france">visiblement</a>) ne sont toutefois pas aussi <i>arty</i> : il s'agit de photos illustratives que j'ai chargées parce qu'elles ajoutent des infos sur un édifice, pas parce qu'elles feraient bien sur DeviantArt. C'est d'ailleurs un aspect intéressant du concours : on peut y participer pour plusieurs raisons, comme le critère artistique ou la simple volonté parfaitement wikimédienne d'ajouter sa pierre à l'édifice. Pour ma part, par contre, un point essentiel : je ne serais probablement pas allé chercher ces photos si le concours n'avait pas existé.<br />
<br />
Voici grosso-modo mon <i>modus operandi</i> pour le concours : regarder les <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_monuments_historiques_par_d%C3%A9partement">listes départementales de monuments historiques</a>, cliquer sur le lien Google Maps tout en bas, étudier la carte localisant cette sacrés monuments et trouver un plan d'attaque. Je me suis par exemple tapé la remontée complète de l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aqueduc_M%C3%A9dicis#Les_regards">aqueduc Médicis</a> de cette façon.<br />
<br />
Pour la photo gagnante, j'ai avisé le sud de l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_monuments_historiques_de_l'Essonne">Essonne</a>, un petit coin autour de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Buno-Bonnevaux">Buno-Bonnevaux</a>. Pas de photos sur Wikipédia malgré la présence de six monuments protégés dans la zone, dont cinq liés au mégalithisme. Profitant du dézonage de mon pass Navigo le week-end, me voilà donc un samedi matin à la gare de Lyon à attendre un RER D qui me conduira dans le sud de l'Île-de-France. Je dépasse les merveilles d'architecture que sont les gares de banlieue franciliennes (ah la gare d'Évry Génépole en sous-sol, sporadiquement éclairée !) ; les passagers descendent presque tous ; je roule désormais en pleine cambrousse, seul dans le wagon quand j'arrive à la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gare_de_Buno_-_Gironville">gare de Buno - Gironville</a>, paumée entre le centre de Gironville et celui de Buno-Bonnevaux. Un train par heure dans chaque sens. Paris est à 60 km au nord, le Loiret à 5 bornes au sud.<br />
<br />
Sortie de gare, remontée le long d'une départementale quasi sans bas-côtés, à ma gauche une carrière de sable : premier arrêt à la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chapelle_de_Bonnevaux">chapelle de Bonnevaux</a>, malheureusement inaccessible derrière la grille du terrain.<br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chapelle_de_Bonnevaux_-_Buno-Bonnevaux_-_02.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Chapelle_de_Bonnevaux_-_Buno-Bonnevaux_-_02.jpg/320px-Chapelle_de_Bonnevaux_-_Buno-Bonnevaux_-_02.jpg" border="0" /><br />
C'est pas une bête grille qui va m'empêcher de lui tirer le portrait, hein.</a></div><br />
La photo dans la boite, j'oblique vers l'est sur un chemin interdit aux véhicules non-riverains. Et tout d'un coup, ça grimpe : je gravis la côte qui sépare le plateau de la vallée de l'Essonne, 50 m de dénivelé en 500 m de chemin. Des deux côtés, la forêt et des vues agréables sur les pentes. C'est bientôt l'ouverture de la chasse ; les panneaux indiquent régulièrement qu'elle est privée ; les abris sont installés, prêts à l'utilisation. Et tout d'un coup, je débarque sur le plateau, les arbres s'effacent et laissent la place à l'immensité plate des champs. Le menhir de la Pierre Droite s'élève tout seul au beau milieu de rien.<br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pierre_Droite_-_Milly-la-For%C3%AAt_-_01.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Pierre_Droite_-_Milly-la-For%C3%AAt_-_01.jpg/320px-Pierre_Droite_-_Milly-la-For%C3%AAt_-_01.jpg" border="0" /><br />
Seule verticalité dans un océan d'horizontalité.</a></div><br />
C'est une belle bête, de 3,50 m au garrot. Je le photographie un peu de tous les côtés et continue ensuite mon chemin vers le sud, par une petite voie entre les champs. Peu de monde : quelques cyclistes se demandant ce que je fais là, un joggeur au loin (mais que fait-il là ?). Dans le ciel, des planeurs : le coin possède un centre de vol à voile. Dépaysement. J'arrive près de mon troisième check-point et un tracteur fait des allers-retours dans le champ d'à côté ; j'ai le sentiment que son conducteur me regarde d'un œil bizarre... Je synchronise la traversée des pieds de tournesols avec le moment où il s'éloigne de moi, vite vite. <br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Polissoir_de_Grimery_-_Buno-Bonnevaux_-_01.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Polissoir_de_Grimery_-_Buno-Bonnevaux_-_01.jpg/320px-Polissoir_de_Grimery_-_Buno-Bonnevaux_-_01.jpg" border="0" /><br />
Tout ça pour une pierre dans le sol...</a></div><br />
Le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Polissoir_de_Grimery">polissoir de Grimery</a>. Une longue pierre portant des traces de taille et de polissage. Soigneusement placée au coin d'un bosquet, comme si les parcelles cultivées suivaient une sorte d'héritage néolithique. C'est à la fois émouvant et un peu ridicule. Là encore, photos. Je reviens sur mes pas sur un bon kilomètre et m'engouffre dans une avancée d'arbres sur ma gauche à la recherche d'un <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hypog%C3%A9e">hypogée</a> que je ne trouverai pas (aucune indication claire pour le rejoindre et il est impossible d'explorer des sous-bois à la recherche d'un rocher de ce type sans savoir où on va). Mais le coin est sympathique. J'aboutis dans un chemin creux tout vert. Reste de bocage ? Je regagne progressivement la civilisation, maisons de moins en moins espacées, arbres de plus en plus absents. Au pied du clocher de l'église, mon dernier rendez-vous : un autre <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Polissoir_des_Sept_coups_d%27%C3%A9p%C3%A9e">polissoir</a>.<br />
<br />
<div align=center><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Polissoir_des_Sept_coups_d%27épée_-_Buno-Bonnevaux_-_01.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: center; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Polissoir_des_Sept_coups_d%27%C3%A9p%C3%A9e_-_Buno-Bonnevaux_-_01.jpg/320px-Polissoir_des_Sept_coups_d%27%C3%A9p%C3%A9e_-_Buno-Bonnevaux_-_01.jpg" border="0" /><br />
Comme le précédent, mais moins plat.</a></div><br />
Celui-ci est affublé d'un grandiloquent « des sept coups d'épée de Roland ». Car Roland, comte des Marches de Bretagne mort dans les Pyrénées, est très certainement passé dans le coin pour affuter son arme dessus. On ne prête qu'aux riches. Après ça, je remonte vers la gare, attends mon train cinq minutes, m'offre le luxe de pouvoir choisir parmi un bon millier de places assises et débute ma remontée vers la capitale.<br />
<br />
Et cette balade là, mes amis, sans Wikipédia ou le concours Wiki Loves Monuments, jamais je n'en aurais eu l'idée. Ça aurait été triste, non ?Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-78762596533992266332012-10-01T21:07:00.004+02:002012-10-01T21:07:57.743+02:00Comparaisons linguistiques1 300 000 articles sur Wikipédia en français, 4 065 000 en anglais. en: possède donc 2 765 000 articles de plus que fr:. Soit donc 2,1 fois fr: elle-même. Les Anglophones n'étant pas des gens stupides (même si les Francophones ont parfois tendance à le penser), si on voulait vraiment augmenter la visibilité de fr:, la solution rationnelle consisterait à traduire de l'article anglais à tour de bras.<br />
<br />
À chaque fois que j'ai évoqué cette idée, les mêmes ritournelles sont revenues : ces articles ne sont pas forcément bons, d'ailleurs y'a plein d'articles en français qui sont meilleurs qu'en anglais et de toute façon nous n'avons pas la même culture alors c'est pas vraiment possible. J'imagine que si la roue avait été inventée en Angleterre, la France persisterait à ne pas l'utiliser pour cause d'exception culturelle. Ce ne sont que des excuses minables pour éviter d'agir, bien sûr, et sans aucun lien avec la question qui plus est.<br />
<br />
Là, j'ai essayé un truc : j'ai pris la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_capitales_du_monde">liste des capitales du monde</a>, son <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_national_capitals">équivalent anglais</a> et j'ai tout simplement comparé la taille de chacun des articles (capitales + pays) dans les deux langues. Certes, la taille n'est pas un argument qualitatif rigoureux, mais j'ai estimé que de façon générale, plus un article est long, plus il est développé (sur ce genre de sujet, ça me semble cohérent). Pourquoi les capitales ? Parce que ce sont des articles à bonne visibilité et qu'ils forment un groupe homogène tout en couvrant des possibilités d'édition multiples. Histoire d'augmenter un peu la dose d'articles, j'ai tout considéré (États indépendants, territoires d'outre-mer, pays séparatistes, etc. En plus, je n'avais pas envie de me prendre le chou à définir ce qu'est un État ou une capitale).<br />
<br />
Ah, et j'ai pris en compte le fait qu'un texte en français est plus long que son équivalent en anglais. À la louche, j'ai estimé ce surplus à 25%.<br />
<br />
Si ça vous intéresse, j'ai compilé les résultats dans <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Utilisateur:Poulpy/capitales">ce tableau</a>.<br />
<br />
En résumé :<br />
<br />
Sur 268 articles de capitales :<br />
<ul><li>2 n'existent pas en français</li>
<li>1 n'existe pas en anglais</li>
<li>22 sont d'une taille similaire, de l'ordre de 20% en plus ou en moins (10 concernent des territoires francophones)</li>
<li>19 sont plus grands en français (13 concernent des territoires francophones)</li>
<li>224 sont plus grands en anglais ; parmi ceux-ci, 80% font plus du double.</li>
</ul><br />
Sur 249 articles de pays ou territoires :<br />
<ul><li>13 sont d'une taille similaire (5 territoires francophones)</li>
<li>12 sont plus grands en français (9 territoires francophones)</li>
<li>224 sont plus grands en anglais, dont 80%, là encore, font plus du double en taille</li>
</ul><br />
Dans une optique purement qualitative, sur ce sujet parfaitement bateau, en: enfonce donc complètement fr:. Je n'ai aucune raison de penser que la chose ne se reproduit pas de façon similaire sur le reste des deux encyclopédies — et mon expérience d'utilisateur de Wikipedia me confirmerait nettement cette impression.<br />
<br />
Perso, vue la visibilité de Wikipedia sur Internet, si je voulais faire quelque chose pour la francophonie, j'irais de toute urgence embaucher des traducteurs.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com11tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-64618534933238158242012-09-15T18:19:00.002+02:002012-09-15T18:19:43.809+02:00Le laisser-faire est le meilleur allié des suppressionnistesConnaissez-vous <i><a href="http://knowyourmeme.com/">Know Your Meme</a></i> ? Selon <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Know_Your_Meme">les termes</a> de Wikipédia, <i>Know Your Meme</i> est un site documentant les mèmes Internet. Bref, c'est une encyclopédie spécialisée dans ce que le monde produit de plus anecdotique. Je la consulte de temps en temps quand je sens qu'une référence m'échappe (c'est plus pratique que d'aller demander à 4chan). J'y songe également dès que je vois passer sur Wikipédia une phrase du genre : « ce sujet n'a absolument aucun intérêt, il n'y a rien à en dire, on ne peut absolument pas le traiter de façon encyclopédique ». Oh, si vous saviez comme on peut, quand on veut...<br />
<br />
Bref.<br />
<br />
Paris compte quelque chose comme 6 000 voies de ciculation. La plupart disposent d'un article dédié sur Wikipédia. Mais tout ça ne s'est pas fait en un jour, houla non ! Il a fallu des années pour en arriver là.<br />
<br />
Commençons par le plus central : <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9seau_viaire_de_Paris">la liste des rues parisiennes</a> (qui a subi son content de renommages). L'article naît le <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%A9seau_viaire_de_Paris&oldid=555880">23 juin 2004</a> ; il comporte alors 22 voies parisiennes. Quelques noms sont rajoutés assez vite, suffisamment pour nécessiter un découpage alphabétique <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%A9seau_viaire_de_Paris&oldid=559587">dès le lendemain</a>. Les choses vivotent pendant deux années, quelques rues étant rajoutées à la liste quand l'envie s'en fait sentir. Et puis, les 7 et 8 septembre 2006, une IP réalise des ajouts systématiques, faisant passer le texte de 15 751 à <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%A9seau_viaire_de_Paris&oldid=9951103">113 065 octets</a>. Pourtant, la liste n'est pas encore exhaustive. Ce n'est que le <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%A9seau_viaire_de_Paris&oldid=29689453">18 mai 2008</a> que je tente de résoudre ce problème (faisant passer le texte à plus de 152 000 octets). L'article culmine le <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%A9seau_viaire_de_Paris&oldid=49246835">25 janvier 2010</a> à 167 731 octets, avant que je ne me décide à tout scinder dans des articles par arrondissement, vu que ce n'était clairement plus possible. Depuis, l'article est stable.<br />
<br />
Je résume : 2 ans d'ajouts marginaux avant une première tentative de complétion, 4 ans avant un essai d'exhaustivité, 6 ans avant d'obtenir une mise en forme lisible et utilisable. Clairement, les voies de Paris ne sont pas la priorité des Wikipédiens.<br />
<br />
Mais je n'ai parlé que de la liste : qu'en est-il des articles spécifiques ? Eh bien, disons qu'au début 2011, 10 ans après les débuts de Wikipédia, on pouvait estimer que moins de la moitié des voies parisiennes y figuraient, sans véritable plan, créées au petit bonheur la chance. Le 15 avril 2011, doublement incité par la politique d'<a href="http://opendata.paris.fr/opendata/jsp/site/Portal.jsp">opendata parisienne</a> et une absence complète de perspective d'activité au boulot, je décidais de dégainer <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:AutoWikiBrowser">AutoWikiBrowser</a> et de créer les 3 000 voies restantes.<br />
<br />
Je vais vous faire un aveu : je ne referai plus ça. J'ai cru devenir dingue. Contrairement à ce que certains affirment, je ne dispose pas du flag bot, donc AWB me demande confirmation <i>avant chaque édition</i>. C'est un truc à se fondre le cerveau. Et la main qui tient la souris. Mais bon, au moins, c'était fait.<br />
<br />
Régulièrement, les rues parisiennes sont proposées à la suppression : manifestement, la perspective d'écrire une bafouille sur des voies de circulation est choquant. Je me souviens de ma première PàS sur le sujet, le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Discussion:Passage_du_Sud/Suppression">passage du Sud</a>. À l'époque, l'article avait été conservé par absence de consensus. La dernière concerne la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Discussion:Rue_Paul-Strauss/Suppression">rue Paul-Strauss</a> et aboutira vraisemblablement à la conservation de l'article. Mais je voudrais citer ici l'argument de suppression : « Si on continue à citer sans raison particulière n'importe quelle rue de n'importe quelle ville, wikipedia ressemblera à mappy en moins bien. » Cher contributeur, je comprends très bien ta peur que Wikipédia finisse par avoir beaucoup trop de contenu (je ne la partage pas, ceci dit). Mais tu n'as pas à t'en faire : les rues de Paris ne représentent même pas 0,5% de la Wikipédia francophone et il a fallu une décennie pour aboutir à un ensemble à peu près complet d'articles. À moins d'un changement radical dans les possibilités d'éditions, Wikipédia ne ressemblera jamais à Mappy. Et tu sais pourquoi ? Parce que c'est méga-ennuyeux à faire.<br />
<br />
Je ne comprends pas pourquoi on voudrait s'acharner à pondre des critères sur ce genre de sujets. Il est bien plus efficace de se contenter de dire aux gens la même chose que pour le reste : « faites ce que vous avez envie de faire. »<br />
<br />
PS : je n'ai pas envie de discourir sur le pourquoi du comment de l'utilité d'avoir un article spécifique sur chaque rue de Paris, ni ici, ni dans les commentaires. Le concept wikipédia n'est plus tout neuf et vous avez eu amplement l'opportunité de vous y familiariser depuis le temps.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-62156998528462743102012-08-25T18:33:00.002+02:002012-08-25T18:33:41.215+02:00Protection<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0Y8drswah0vZonhTI6EMPmXQWICuPOKQTSEX9-e7i2pFUkflPyYXOmwSjwfUQYLnuWNQxr1RGaEY3aKhRCPSwhcr-iHk2J5Vr7z8dl2TU0ZuufQZvOipNRk_4oJ9jvzQZIHRh-ylO6LY/s1600/Dolmen+de+la+Table.png" imageanchor="1" style=""><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: right; cursor: pointer; width: 250px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0Y8drswah0vZonhTI6EMPmXQWICuPOKQTSEX9-e7i2pFUkflPyYXOmwSjwfUQYLnuWNQxr1RGaEY3aKhRCPSwhcr-iHk2J5Vr7z8dl2TU0ZuufQZvOipNRk_4oJ9jvzQZIHRh-ylO6LY/s400/Dolmen+de+la+Table.png" alt="'Va être facile pour aller le photographier, ce monument là." /></a><br />
Donc. <a href="http://wikilovesmonuments.fr/">Wiki Loves Monuments</a>. Le retour.<br />
<br />
Je résume :<ul><li><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Art_Netherlands/fr">2009</a> : 1 pays, 5 400 photos</li><li><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Monuments_2010/fr">2010</a> : 1 pays, 12 600 photos</li><li><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Monuments_2011">2011</a> : 19 pays, 169 000 photos</li><li><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Monuments_2012">2012</a> : 36 pays, l'upload de masse débute le 1<sup>er</sup> septembre.</li></ul>Si j'ai bien suivi l'histoire, il semblerait que le concours soit pas encore tout à fait bien mis en place, mais avec la semaine qui reste, j'imagine que ça devrait s'arranger (enfin j'espère). Si j'ai bien compris, il est également d'usage de dire du mal du concours, parce qu'amateurisme, Commons, gratuité, tout ça. Je sais pas, je trouve plutôt ça cool.<br />
<br />
Le but du bouzin, c'est de photographier des monuments historiques. Maintenant : c'est quoi, un monument historique ? Alors ça, c'est une très bonne question. En France, c'est un truc qui a été cité dans une liste publiée au journal officiel. Un monument historique, c'est plus une question de thunes qu'autre chose. C'était explicitement le cas au tout début en <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_monuments_historiques_de_1840">1840</a> et ça n'a pas vraiment changé depuis. Les raisons qui poussent à la préservation du patrimoine sont multiples : une lubie patrimoniale soudaine, emmerder McDonald's, conserver des immeubles sans autre intérêt que de faire bien bien dans l'alignement des tours de la cathédrale, la peur de voir le monde évoluer et de perdre un environnement sécurisant parce que connu, et j'en passe. Parfois, c'est même pour protéger un édifice architecturalement important, c'est dire. En France, les monuments historiques, il ne faut jamais perdre de vue que c'est essentiellement un bidule bureaucratique, pas un argument touristique ou éducatif (ça peut l'être aussi, mais ce n'est pas lié). Je n'ai aucune raison de penser que c'est différent dans les autres pays.<br />
<br />
Malgré ses défauts, il faut bien avouer que cet ensemble de protections permet de savoir quoi voir quand on est dans le coin. Maintenant, vous avez envie de voir du monument protégé, mais manquez de temps pour éplucher la base de données. Voici quelques idées :<br />
<br />
<ul><li>Le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dolmen_de_la_Table">dolmen de la Table</a>, un vestige paumé parmi les vasières de Noirmoutier, <a href="http://www.geoportail.gouv.fr/accueil?c=-2.181839577611118,46.99255185765015&z=0.00020023189376002946&l=GEOGRAPHICALGRIDSYSTEMS.MAPS.3D$GEOPORTAIL:OGC:WMTS@aggregate(1)&permalink=yes">distant des côtes de plus de 4 km</a> et submergé à peu près tout le temps. Celui là, si vous le chopez, vous aurez gagné la palme de la photo de MH la plus inaccessible.</li>
<li>La <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maison_Lemoine">maison Lemoine</a>, le monument devenu historique le plus rapidement possible ces dernières années : construite pour les époux Lemoine à Floirac par Koolhaas en 1998, protégée en 2002. Je crois que c'est un record, même la protection des plates-formes d'artilleries allemandes de la Première Guerre mondiale a mis plus longtemps.</li>
<li>La <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Basilique_du_Sacr%C3%A9-C%C5%93ur_de_Montmartre">basilique du Sacré-Cœur de Montmartre</a>, parce qu'elle n'est justement pas protégée comme monument historique et que j'espère que ça restera comme ça, qu'on n'ira pas classer cette grosse meringue revancharde, construite par de sales réacs meurtriers pour humilier les habitants de Paris.</li>
<li>La centaine de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_magasins_de_Paris_prot%C3%A9g%C3%A9s_aux_monuments_historiques">devantures parisiennes</a> en verre églomisé, protégées dans un bel élan en 1984. Histoire de pouvoir participer avec une photo de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Shop,_4bis_rue_Parrot,_Paris.jpg">traiteur chinois</a>.</li>
<li>L'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ele_aux_Marins">île aux Marins</a>, si vous êtes de passage à Saint-Pierre-et-Miquelon.</li>
<li>Les <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89dicule_Guimard">édicules Guimard</a> du métro parisien, parce que si vous les prenez en photo, vous ne pourrez pas les charger sur Commons avant la fin de cette année, droits d'auteur obligent. Qui a dit que vous deviez vous balader juste pour prendre des photos pour Commons ?</li>
<li>Les cadrans solaires de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cadran_solaire_de_Vermenton">Vermenton</a> et de la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cadran_solaire_de_la_Groirie">Groirie</a>, parce que le premier est protégé comme <a href="http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=CHERCHER&FIELD_1=REF&VALUE_1=PA00113967">édifice</a> et le deuxième comme <a href="http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/palissy_fr?ACTION=CHERCHER&FIELD_1=REF&VALUE_1=PM72001329">objet</a> sans que j'arrive à comprendre la logique.</li>
<li>La <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Borne_milliaire_de_Limoges">borne milliaire de Limoges</a>, détruite en 1893 et classée l'année suivante. Ah, oui, parfois, y'a des couacs.</li>
<li>Les innombrables croix et bornes dont l'emplacement n'est pas précisé, ce qui peut intéresser les amateurs de <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9ocaching">geocaching</a></i>. Parce que quand on vous dit juste qu'une croix est protégée quelque part dans une commune, sans autre indication, ça peut devenir un vrai challenge. Surtout s'il y en a plusieurs, des croix, dans la commune.</li>
</ul><br />
Enfin, baladez-vous, quoi. N'hésitez pas à prendre en photo des édifices pas protégés, c'est bien aussi. La dernière fois que je suis allé à Provins, j'ai fait un large détour en dehors du centre-ville pour aller voir un <a href="http://fr.topic-topos.com/lavoir-provins">lavoir</a> même pas classé et c'est certainement la meilleure idée que j'aurai eu ce jour là.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-74361769826851816052012-08-15T17:07:00.003+02:002012-08-15T17:07:40.183+02:00' ’ ʼ ʻ ʽ ʾ ʿ ˈ ̓ ̕ ՚ ‘ ‛ ` ´ ′ ʹ ‵ Ꞌ ꞌ<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/File:Apostrophe_(%27).jpg" imageanchor="1" style=""><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: right; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/8/83/Apostrophe_%28%27%29.jpg" alt="Frank Zappa is watching you." /></a><div style="margin: 5px 5px 5px 40px;"><i>« It feels like a bad joke. And like everything else in hell, it is deadly serious. »</i><br />(<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Neil_Gaiman">Neil Gaiman</a>, <i><a href="http://en.wikipedia.org/wiki/The_Sandman_(Vertigo)">The Sandman</a></i>)</div><br />
Quand j'étais p'tit, les distractions étaient rares et la France, dans une <i>midlife crisis</i> typique des gens un peu aisés tétanisés par toute cette abondance et ces possibles, tentait d'émuler la grisaille totalitaire des dictatures communistes. Le livre imprimé était l'un des rares loisirs disponibles (avec le sport et la musique ; le cinéma était bien trop cher pour n'être autre chose qu'un jouet de riches oisifs parisiens et j'étais bien trop jeune pour le sexe) et c'était le seul culturellement acceptable. Une fois par semaine, y'avait à la télé une émission intitulée « <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Apostrophes">Apostrophes</a> »</i>, présentée par Bernard Pivot, qui parlait de bouquins. Enfin, j'imagine que c'était le postulat de base : je pense que la majorité des gens la regardaient en espérant que les invités allaient se foutre sur la gueule, vomir sur les micros, dénoncer la censure ou plus généralement se comporter de façon lamentable. Bref : qu'ils s'apostrophent.<br />
<br />
Dans pas mal de langues utilisant l'alphabet latin, on trouve un signe nommé l'<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Apostrophe">apostrophe</a>, qui à tout un tas de fonctions. En français, on l'utilise principalement pour marquer l'élision. Pour tout un tas de raisons techniques, on l'écrit généralement au clavier avec le caractère « ' » (touche « 4 » chez moi). Apparemment, ça date des machines à écrire qui n'avaient pas des tonnes de place et où les constructeurs ont regroupé tout un tas de symboles assez proches sur la même touche (l'apostrophe, le guillemet simple, le prime, etc.). À peu de choses près, tout le monde s'en fout. S'il faut mettre en forme (genre, si on imprime un livre), d'autres se chargent de courber l'apostrophe.<br />
<br />
Techniquement, le standard Unicode code deux caractères comme apostrophes :<ul><li>« <a href="http://www.unicode.org/fr/charts/PDF/U0000.pdf">Commandes C0 et latin de base</a> : 0027 - APOSTROPHE ; le caractère recommandé pour indiquer l'apostrophe est 2019. »</li><li>« <a href="http://www.unicode.org/fr/charts/PDF/U2000.pdf">Ponctuation générale</a> : 2019 - GUILLEMET-APOSTROPHE ; caractère recommandé pour indiquer l'apostrophe. »</li></ul>On a donc le choix entre « ' » et « ’ ». Le premier est directement accessible, le second nécessite un copier-coller, une combinaison de touches ou la modification du paramétrage de l'ordinateur. La différence est minime et je doute qu'une personne lambda soit vraiment capable de faire la différence à moins qu'on lui mette le nez dessus. Probablement qu'elle dirait alors : « ah ouais, tiens », avant de faire autre chose. Ces trucs là, on attend des typographes qu'ils s'en préoccupent, vu que c'est leur boulot ; les autres vont se balader pendant ce temps. Ah, oui, si le second caractère était standard sur les claviers, ça serait forcément différent. Mais voilà : il ne l'est pas. Ah. Bon. Point final.<br />
<br />
Évidemment, pas point final.<br />
<br />
Si vous êtes extérieur à Wikipédia, vous ne savez pas qu'on est capable de s'engueuler pour des <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Lamest_edit_wars">détails complètement abstrus</a> (par « engueuler », je veux dire que si les participants étaient en face dans la vraie vie, la Justice devrait prononcer des condamnations pour meurtre). L'apostrophe fait partie de ces non-débats récurrents. La trivialité du sujet l'a élevé au rang de guerre religieuse. Ces deux dernières semaines, on en trouve mention sur les bistros des <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Le_Bistro/30_juillet_2012#Apostrophe_droite_vs_Apostrophe_typographique">30 juillet</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Le_Bistro/5_ao%C3%BBt_2012#Apostrophe_droite_vs_Apostrophe_typographique">5 août</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Le_Bistro/8_ao%C3%BBt_2012#Pourquoi_tant_de_hargne">8 août</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Le_Bistro/9_ao%C3%BBt_2012#Apostrophes_et_autres">9 août</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Le_Bistro/10_ao%C3%BBt_2012#Pourquoi_les_gens_qui_ne_connaissent_rien_.C3.A0_la_typographie_sont_ceux_qui_en_parlent_le_plus_.3F">10 août</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Le_Bistro/13_ao%C3%BBt_2012#Accents_aigus">13 août</a>... Au total, plus de 20 000 mots ont été écrits sur le sujet ces 15 derniers jours, soit la taille d'un petit roman. Aucune solution n'a été trouvée par aucune des parties.<br />
<br />
Le but de cette lutte à mort ? L'utilisation de l'apostrophe courbe (celle des typographes) au lieu de l'apostrophe droite (celle des claviers ordinaires). Bien entendu, personne n'a dit : « béh, si c'est votre trip de mettre des apostrophes courbes quand y'en a, ok, c'est un wiki, tout le monde édite ce qu'il veut comme il veut, mais on va pas se prendre le chou avec ça. » Des lignes de tranchées séparent désormais « Eux » de « Nous ». Tout le monde doit prendre position. La courbure de l'apostrophe, tu l'aimes ou tu la quittes.<br />
<br />
Perso, je trouve l'apotypo kawaii, mais pas suffisamment pour que je m'emmerde à la taper (je ne vois pas la différence quand je lis et quand j'écris à la main, l'inclinaison de mes apostrophes se barre dans tous les sens et jamais personne ne m'a fait de remarque à ce sujet). Je suis donc passablement agacé par le courant de pensée qui estime que c'est le VRAI caractère, celui qu'il FAUT écrire, que Wikipédia DOIT utiliser, que les autres sont dans l'ERREUR. Les enfants, l'historique de vos caractères, je m'en bats les couilles avec une pelle à gâteau. L'apostrophe droite est apparue pour répondre à un besoin, oblitérant l'apostrophe courbe au passage ? C'est pas la première fois que les caractères se modifient pour répondre à une limitation technique. Ça ne fait pas de l'apostrophe courbe le dépositaire unique de la sapience ancestrale, honteusement spoliée par l'apostrophe droite, ce traitre à la solde des lobbies et des multinationales. En d'autres termes : ce n'est pas parce que l'apostrophe était courbée dans le temps qu'on en a quelque chose à faire. Le rétablissement de la courbure était important pour vous ? Vous n'aviez qu'à le demander <i>gentiment</i> au lieu de prétendre détenir la vérité.<br />
<br />
Un exemple de ce qui m'agace : <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Apostrophe_(typographie)#.C5.92ils_de_l.E2.80.99apostrophe">premier paragraphe de l'article « Apostrophe »</a>. Mépris institutionnalisé, infos présentées comme la seule vérité, références à l'appui. Et, je le rappelle, dès le premier paragraphe. Cette crispation sur un point de détail me rappelle les heures les plus sombres de notre histoire, la réforme orthographique française de 1990, lorsque des légions de types qui n'y connaissaient rien (des hommes, toujours des hommes possédant un certain pouvoir culturel) venaient vous expliquer doctement que si « nénuphar » devait s'écrire avec un « f », ce serait la fin de la Civilisation Occidentale. L'apostrophe a changé ? Faites avec. Le monde tourne ; vous êtes peut-être contre, mais j'aimerais bien ne pas le rater, moi. Votre supériorité morale, elle me gonfle.<br />
<br />
Sinon, <i><a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Apostrophe_(%27)">Apostrophe (')</a></i> est également le titre d'un album de Frank Zappa — incidemment typographié avec une apostrophe droite sur la pochette de l'album, qui figure en tête d'article. Et comme je suis sympa, je vous file la chanson éponyme, simplement intitulée <i>Apostrophe</i>, sans le caractère :<br />
<br />
<div align="center"><iframe width="420" height="315" src="http://www.youtube.com/embed/zXP_pr7np-o" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div><br />
PS : j'avoue, je n'ai en réalité écrit ce billet que pour placer une musique de Zappa.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-82765336862970952552012-08-01T01:15:00.001+02:002012-08-01T16:43:10.541+02:00WP is for DWEM<div style="margin:10px; text-align:right; font-size:90%">« Les attitudes radicales et petit-bourgeoises ne sont pas très éloignées l'une de l'autre ; toutes deux portent les œillères des esprits bornés »<br />
(<a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Gy%C3%B6rgy_Ligeti">György Ligeti</a>, 1971)<br />
</div><br />
Jeudi dernier, j'ai décidé de rentabiliser mon tout neuf statut de chômeur<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote1" name="sdfootnote1anc"><sup>[1]</sup></a> en rentrant dans le Louvre à la recherche du <a href="http://www.louvre.fr/departments/le-pavillon-des-sessions">pavillon des Sessions</a>. Pour y accéder, il faut traverser la moitié du musée, en particulier la loooooooooongue galerie des peintures, qui contient des trucs à boire et à manger. Juste avant de tourner à gauche, on passe par une salle qui contient ces deux tableaux, l'un à côté de l'autre :<br />
<br />
<div style="font-size:90%" align="center"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pannini,_Giovanni_Paolo_-_Gallery_of_Views_of_Ancient_Rome_-_1758.JPG" imageanchor="1"><img border="0" width="400px" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ad/Pannini%2C_Giovanni_Paolo_-_Gallery_of_Views_of_Ancient_Rome_-_1758.JPG" /></a><br />
<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Paolo_Panini">Giovanni Paolo Panini</a>, <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Galerie_de_vues_de_la_Rome_antique">Galerie de vues de la Rome antique</a></i> (vers 1758)<br />
<br />
<a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pannini,_Giovanni_Paolo_-_Gallery_of_Views_of_Modern_Rome_-_1759.JPG" imageanchor="1"><img border="0" width="400px" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2a/Pannini%2C_Giovanni_Paolo_-_Gallery_of_Views_of_Modern_Rome_-_1759.JPG" /></a><br />
Giovanni Paolo Panini, <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Galerie_de_vues_de_la_Rome_moderne">Galerie de vues de la Rome moderne</a></i> (vers 1759)<br />
</div><br />
Ce sont deux œuvres de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Paolo_Panini">Giovanni Paolo Panini</a>, un peintre italien du 18<sup>e</sup> spécialisé dans les <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Veduta">vedute</a></i> et les <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Capriccio_(peinture)">capriccio</a></i>. Deux tableaux d'un fort beau gabarit (plus de 2 m de haut sur 3 de large), riches de détails, dépeignant chacun une galerie imaginaire remplie de tableaux tout aussi fantasmés<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote2" name="sdfootnote2anc"><sup>[2]</sup></a> représentant pour l'un des édifices de la Rome antique (temples, etc.), pour l'autre ceux de la Rome contemporaine de l'auteur (villas, etc.). Le jeu, bien entendu, est d'en identifier le maximum (j'ai reconnu le Panthéon et le Colisée ; j'espère que vous ferez mieux que moi).<br />
<br />
J'en ai profité pour m'entrainer à la photo de tableau en musée sans trépied, chargé tout ça sur Commons ensuite. La résolution n'est pas tip-top, ma mise au point n'est pas bien carrée, mais c'était cool quand même. Et puis je me suis dit que j'allais améliorer les articles Wikipédia correspondants. Et là, les difficultés ont commencé.<br />
<br />
Il se trouve que ces tableaux ne sont que les 3<sup>e</sup> exemplaires peints des même sujets (visiblement, c'était un créneau porteur). Les premiers sont à la <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Staatsgalerie_(Stuttgart)">Staatsgalerie</a> de Stuttgart et au <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mus%C3%A9e_des_beaux-arts_de_Boston">musée des beaux-arts</a> de Boston ; les seconds sont tous deux exposés au <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Metropolitan_Museum_of_Art">MET</a> à New York. Les dimensions sont à chaque fois différentes. Les sujets représentés également. Quant aux titres, il est fort probable que Panini n'en a jamais fourni de son vivant (nommer les œuvres à leur création, c'est un acte assez récent quand on y songe). Et ensuite, Wikipédia te demande de remplir l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Art">infobox Art</a>, qui ne prend en compte qu'un titre, une taille, une date et un musée par œuvre. Ah ben oui, facile. J'ai mis le détail de la première version, même si ça n'a pas vraiment de sens.<br />
<br />
Quelques jours auparavant, j'ai rédigé deux-trois mots sur le <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Po%C3%A8me_symphonique_(Ligeti)">Poème symphonique</a></i> de <a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Gy%C3%B6rgy_Ligeti">György Ligeti</a>. C'est une chouette performance qui nécessite 100 métronomes, qu'on laisse battre jusqu'à l'arrêt :<br />
<br />
<div align="center"><iframe width="420" height="315" src="http://www.youtube.com/embed/iCh9ifSoiL8" frameborder="0" allowfullscreen></iframe><br />
</div><br />
La première de l'œuvre a provoqué un beau scandale, le public ne s'attendant pas à ce genre d'expérience (réciproquement, Ligeti ne s'attendait pas à ce genre de public). On avait un <i>clash</i> d'<i>expectations</i> : le public aurait sûrement accepté l'œuvre dans un autre contexte, mais pas dans celui d'un festival de musique classique. Toutes proportions gardées, Wikipédia reproduit cette incompréhension : l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Musique_classique_(%C5%93uvre)">infobox Musique classique (œuvre)</a>, la seule qui soit pourtant appropriée, est bien en peine pour décrire l'œuvre.<br />
<br />
Il existe une œuvre de John Cage intitulée <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/4%E2%80%B233%E2%80%B3">4′33″</a></i>, qui consiste en 4 minutes et 33 secondes de rien du tout. Outre qu'il s'agit à mon avis d'un parfait exemple de troll artistique, elle est fantastique parce qu'elle se revêt de tous les habits de la musique classique, elle en reprend tous les codes, tous les clichés tout en omettant précisément l'essentiel : la musique. Cette vidéo explique la chose mieux que moi :<br />
<br />
<div style="font-size:90%" align="center"><iframe width="420" height="315" src="http://www.youtube.com/embed/JTEFKFiXSx4" frameborder="0" allowfullscreen></iframe><br />
John Cage, <i>4'33</i>, joué par William Marx au McCallum Theatre de Palm Desert, en Californie.<br />
</div><br />
Vous avez tout : la solennité, le silence du public, le costume du musicien, ses gestes précis et sans hésitation au service d'une représentation théatralisée, la sobre présentation initiale de l'œuvre par le commentateur, le salut final, bref. Sur Wikipédia, l'article est catégorisé comme « <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C5%92uvre_pour_piano">œuvre pour piano</a> ». Vraiment ?<br />
<br />
Wikipédia a beau être un concept <i>disruptif</i><a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote3" name="sdfootnote3anc"><sup>[3]</sup></a>, ses contributeurs ramènent forcément avec eux leurs propres préjugés et préconceptions. Dans le cas des œuvres d'art, cela signifie qu'on peut définir un <i>gabarit</i> descriptif (nom, taille, auteur, etc.). Oh, bien sûr, ce n'est pas vraiment très grave : ça ne devient ennuyeux que lorsque ça commence à être préjudiciable à la rédaction. Là, le problème, c'est qu'on a un cadre pré-formaté dans lequel on suppose que vont tomber tous les exemples d'un sujet donné. Ça serait bien embêtant, quand même, de vérifier que l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hypoth%C3%A8se_Sapir-Whorf">hypothèse Sapir-Whorf</a> peut-être appliquée à un wiki... Et puis vous imaginez les ennuis quand on arrive à l'art contemporain, genre l'art sonore ou du <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Refuges_d%27art">land art étalé sur des km²</a> ?<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote4" name="sdfootnote4anc"><sup>[4]</sup></a><br />
<br />
Où je veux en venir, donc ? Sur Wikipédia, on pond des éléments de rédaction structurants, des critères d'admissibilité, on case les articles dans des cases comme on peut. C'est OK, il faut bien bosser. Mais on oublie trop vite (ou, dans certains cas, on ignore sciemment) que ce cadre brise rapidement toute approche un peu différente. Et c'est justement les approches différentes qui ont fait le succès de Wikipédia. Il serait dommage que le projet d'encyclopédie universelle tourne au bout du compte à une auto-validation des <i>a priori</i> de la classe dirigeante occidentale contemporaine, non ?<br />
<br />
<hr /><div style="margin-bottom: 0cm;"><div id="sdfootnote1"><div class="sdfootnote"><span style="font-size: x-small;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote1anc" name="sdfootnote1sym">[1]</a> Rien de bien grave, ne vous en faites pas.</span><br />
</div></div><div id="sdfootnote2"><div class="sdfootnote"><span style="font-size: x-small;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote2anc" name="sdfootnote2sym">[2]</a> Et, parmi ces tableaux imaginaires, des reproductions en miniature d'autres tableaux du peintre lui-même. Totalement méta.</span><br />
</div></div><div id="sdfootnote3"><div class="sdfootnote"><span style="font-size: x-small;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote3anc" name="sdfootnote3sym">[3]</a> Je ne trouve pas la traduction « perturbateur » de l'anglais « disruptive » très bonne, désolé.</span><br />
</div></div><div id="sdfootnote4"><div class="sdfootnote"><span style="font-size: x-small;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote4anc" name="sdfootnote4sym">[4]</a> D'ailleurs, la réaction traditionnelle face à ce genre de réalisation, c'est : « non mais c'est pas de l'art, ça. »</span><br />
</div></div></div>Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-92231008055216300272012-07-19T17:17:00.001+02:002012-07-19T17:17:41.018+02:00Rapports de forceLa Wikipedia en anglais a dépassé les 4 millions d'articles. Je ne sais pas vraiment si vous êtes au courant, vu qu'on en a finalement assez peu parlé. Ça a fait peu de vagues, un peu comme s'il était devenu évident d'avoir tout plein d'articles sur en:. Ou alors, peut-être que personne ne se rend bien compte de l'énormité de la chose (en fait, je pense que peu de monde s'en rend vraiment compte).
<br /><br />
Sur fr:, on plafonne à près d'1,3 millions d'articles. Bien sûr, c'est beaucoup. Mais c'est moins. Du coup, on se pose souvent des questions absurdes, genre « que faudrait-il faire pour rattraper les anglophones ? » (bizarrement, la réponse évidente : « traduire tous les articles d'en: manquants » n'est jamais envisagée sérieusement).
<br /><br />
Plus tôt aujourd'hui, je me suis posé la question : « et au fil du temps, il évolue comment, le rapport ? ». Je suis rentré chez moi, j'ai abouti sur <a href="http://stats.wikimedia.org/EN/TablesArticlesTotal.htm">une page de stats idoine</a> et je vous ai pondu le rapport entre le nombre d'articles dans une langue et celui en anglais, entre 2003 et 2012, pour l'allemand, le français, le néerlandais, l'italien, le polonais, l'espagnol, le russe, le japonais, le portugais et le suédois.
<br /><br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEik2Vz3unbYu_tvQDpDYzxOvHhXuFj2piXQnc39paPUxDlIzDYMk1X6sX2XJ4cs_gnWopA8942CubHPuFR6fCAqY7QjmsrY8-seK-gj4Jz4x5D8ybyN7j_b56IbX09j9tnMREqo3Jy3STM/s1600/Wikip%25C3%25A9dia+-+Rapports+langue-en+%25282003-2012%2529.png" imageanchor="1" style=""><img border="0" height="213" width="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEik2Vz3unbYu_tvQDpDYzxOvHhXuFj2piXQnc39paPUxDlIzDYMk1X6sX2XJ4cs_gnWopA8942CubHPuFR6fCAqY7QjmsrY8-seK-gj4Jz4x5D8ybyN7j_b56IbX09j9tnMREqo3Jy3STM/s400/Wikip%25C3%25A9dia+-+Rapports+langue-en+%25282003-2012%2529.png" /></a>
<br /><br />
Le site ne donne les données qu'arrondies à la centaine près (voire la centaine de millier près quand ça dépasse le million), ce qui provoque ces oscillations un peu gênantes. J'ai estimé que ce n'était pas trop grave.
<br /><br />
Je ne sais pas pour vous, mais il me semble qu'une fois un projet bien lancé dans une langue, le rapport a tendance à se stabiliser. Visiblement, la Wikipédia en français comportera toujours un tiers des articles de la Wikipédia en anglais.
<br /><br />
Note : suivant l'<a href="http://www.nojhan.net/art/index.php?post/2011/11/04/Carte-g%C3%A9olocalis%C3%A9e-du-m%C3%A9tro-de-Paris">l'excellent nojhan</a>, j'ai utilisé la palette de couleur <a href="http://ethanschoonover.com/solarized">Solarized</a> d'Ethan Schoonover et la police <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Liberation_fonts">Liberation Sans</a>. Et certains disent que je n'utilise pas assez de trucs libres...Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-36588633209718007862012-06-20T01:24:00.001+02:002012-06-20T01:39:05.474+02:00LégislativesSi vous habitez en France, vous avez peut-être entendu parler des récentes <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_d%C3%A9put%C3%A9s_de_la_XIVe_l%C3%A9gislature_de_la_Cinqui%C3%A8me_R%C3%A9publique">élections législatives</a> qui viennent de se terminer. 577 sièges étaient à pourvoir et l'Assemblée a connu pas mal de mouvement.
<br /><br />
Mouvement = nouveaux députés. Nouveaux députés = articles inexistants sur Wikipédia.
<br /><br />
J'ai fait un tour sur tous les députés. Il se trouve que 82 d'entre eux ont vu leur article supprimé à un moment ou à un autre. 14% de l'Assemblée, quand même.
<br /><br />
29 sont passés en pages à supprimer :
<ul>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Damien Abad">Damien Abad</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Éric Alauzet">Éric Alauzet</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Luc Belot">Luc Belot</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Karine Berger">Karine Berger</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Philippe Bies">Philippe Bies</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Erwann Binet">Erwann Binet</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Florent Boudié">Florent Boudié</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sylviane Bulteau">Sylviane Bulteau</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Christophe Castaner">Christophe Castaner</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Philip Cordery">Philip Cordery</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Catherine Coutelle">Catherine Coutelle</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gérald Darmanin">Gérald Darmanin</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Philippe Doucet">Philippe Doucet</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Olivier Dussopt">Olivier Dussopt</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Olivier Faure">Olivier Faure</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Matthias Fekl">Matthias Fekl</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Patrick Gille">Jean-Patrick Gille</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Laurent Grandguillaume">Laurent Grandguillaume</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Monique Iborra">Monique Iborra</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Laurent Kalinowski">Laurent Kalinowski</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marietta Karamanli">Marietta Karamanli</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marion Maréchal-Le Pen">Marion Maréchal-Le Pen</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Olivier Marleix">Olivier Marleix</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maud Olivier">Maud Olivier</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pascal Popelin">Pascal Popelin</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Patrice Prat">Patrice Prat</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Monique Rabin">Monique Rabin</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Thierry Robert">Thierry Robert</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gérard Sebaoun">Gérard Sebaoun</a></li>
</ul>
53 ont été supprimés suite à divers prétextes (suppression immédiate, hors critères, non encyclopédique en l'état, bac à sable, aucun intérêt, pour reprendre les explications données) :
<ul>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nathalie Appéré">Nathalie Appéré</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Isabelle Attard">Isabelle Attard</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Julien Aubert">Julien Aubert</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Delphine Batho">Delphine Batho</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Laurent Baumel">Laurent Baumel</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Luc Bleunven">Jean-Luc Bleunven</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pascale Boistard">Pascale Boistard</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Christophe Borgel">Christophe Borgel</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Louis Bricout">Jean-Louis Bricout</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Claude Buisine">Jean-Claude Buisine</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Olivier Carré (homme politique)">Olivier Carré</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nathalie Chabanne">Nathalie Chabanne</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guy Chambefort">Guy Chambefort</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alain Chrétien">Alain Chrétien</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gilbert Collard">Gilbert Collard</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seybah Dagoma">Seybah Dagoma</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yves Daniel">Yves Daniel</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pascal Deguilhem">Pascal Deguilhem</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sophie Dessus">Sophie Dessus</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sophie Dion">Sophie Dion</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Viviane Le Dissez">Viviane Le Dissez</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cécile Duflot">Cécile Duflot</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Anne-Lise Dufour-Tonini">Anne-Lise Dufour-Tonini</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Olivier Falorni">Olivier Falorni</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alain Fauré">Alain Fauré</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Richard Ferrand">Richard Ferrand</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Geneviève Fioraso">Geneviève Fioraso</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Michèle Fournier-Armand">Michèle Fournier-Armand</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Christophe Fromantin">Jean-Christophe Fromantin</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guillaume Garot">Guillaume Garot</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hélène Geoffroy">Hélène Geoffroy</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marc Goua">Marc Goua</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chantal Guittet">Chantal Guittet</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bernadette Laclais">Bernadette Laclais</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dominique Lefebvre">Dominique Lefebvre</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Catherine Lemorton">Catherine Lemorton</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Serge Letchimy">Serge Letchimy</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gilles Lurton">Gilles Lurton</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Laurent Marcangeli">Laurent Marcangeli</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sandrine Mazetier">Sandrine Mazetier</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yannick Moreau (homme politique)">Yannick Moreau</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Corinne Narassiguin">Corinne Narassiguin</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Monique Orphé">Monique Orphé</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Luce Pane">Luce Pane</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hervé Pellois">Hervé Pellois</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Martine Pinville">Martine Pinville</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arnaud Richard">Arnaud Richard</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Eduardo Rihan Cypel">Eduardo Rihan Cypel</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Béatrice Santais">Béatrice Santais</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Thierry Solère">Thierry Solère</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marisol Touraine">Marisol Touraine</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Clotilde Valter">Clotilde Valter</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Philippe Vigier">Philippe Vigier</a></li>
</ul>
La palme revient probablement à Damien Abad, dont l'article a été supprimé pas moins de 10 fois : 4 fois hors critères, 3 fois pour PàS, 3 fois pour purge d'historique. Bravo.
<br /><br />
La morale de cette histoire ? Il n'y en a pas.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-79297828938077620442012-06-13T02:58:00.001+02:002012-06-13T02:58:40.085+02:00L'art contemporain n'existe pas<div style="border: 1px solid #a0a0a0; float: right; margin: 10px 10px 10px 10px; padding: 10px; width: 250px;">
<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/File:Funeraloftheanarchistgalli.jpg"><img alt="I funerali dell'anarchico Galli, Carlo Carrà (1911)" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/7/7f/Funeraloftheanarchistgalli.jpg" style="width: 250px;" /></a><br />
<small><i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Les_Fun%C3%A9railles_de_Galli_l%27anarchiste">I funerali dell'anarchico Galli</a></i>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carlo_Carr%C3%A0">Carlo Carrà</a> (1911)</small></div>
<br /><br />
Sur ce blog, il y a un peu plus de 3 ans, <a href="http://poulpy.blogspot.fr/2009/03/deux-trois-reflexions-propos-d-uvre.html">j'évoquais</a> en passant un <a href="http://www.nytimes.com/2008/08/04/arts/design/04pica.html?_r=1">économiste américain</a> qui avait compté les apparitions d'œuvres d'art contemporaines dans les manuels d'histoire de l'art récents afin d'établir un classement des œuvres les plus influentes. Ce classement n'était pas accessible en ligne et c'était un peu dommage.
<br /><br />
Je ne sais pas pourquoi ça m'est repassé par la tête récemment. Après une brève recherche, je suis tombé sur un type qui a <a href="http://users.erols.com/mwhite28/20c-art.htm">fait la même chose</a> avec quelques manuels, mais qui a eu la bonne idée d'en autoriser l'accès en ligne. Du coup, ça donne une liste de 100 œuvres plutôt pertinente, qui couvre un peu tout le 20<sup>e</sup> siècle (pour peu quand même qu'on se limite aux <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Dead_white_males">hommes blancs morts</a> et qu'on ne cherche pas d'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Installation_(art)">installation</a>, de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Performance_(art)">performance</a> ou des trucs trop bizarres comme l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Art_sonore">art sonore</a> ; la méthode a forcément ses limites).
<br /><br />
Comme on ne se refait pas, je suis allé voir ce qui existait dans Wikipédia à propos de ces œuvres. Vous vous en doutez : c'est la cata.
<br /><br />
Visiblement, sur fr:, on ne semble pas considérer les œuvres d'art comme sujets à part entière. Les artistes, oui, certes ; leurs œuvres, non. Est-ce parce qu'on est un peu habitué à voir des artistes hanter les médias pour parler d'eux et pas de leur production ? Parce que l'œuvre nous semble annexe par rapport au nom de son créateur ? Ou simplement parce que l'art du siècle passé nous est tellement méconnu que nous ne pouvons citer aucun exemple, nous contentant de sortir des visages ? Toujours est-il que l'art contemporain est bien mal traité sur Wikipédia.
<br /><br />
Du coup, je me suis mis en tête d'ébaucher chacune des 100 œuvres citées plus haut (je n'irai pas plus loin que l'ébauche, l'art n'étant pas ma spécialité). Tout est un peu à faire. Ici aussi, la peur du lien rouge sévit à fond : il me semble qu'aucun lien ne pointait vers les articles créés avant que je n'intervienne. Les listes d'œuvres d'un artiste, quand elles existent, sont incomplètes et insérées directement dans l'article principal sans aucune wikification (pour info, celles de De Chirico <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Giorgio_De_Chirico&oldid=78085559#.C5.92uvres">avant</a> et <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/De_Chirico#.C5.92uvres">après</a>). La misère, je vous dis.
<br /><br />
Et puis, quand on se penche un peu dessus, on sent que la question n'a jamais vraiment été abordée : les limites techniques sont nombreuses. L'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Art">infobox Art</a> est sympathique, mais pas très vite limitée : que faire quand une sculpture est fondue à plusieurs exemplaires et qu'il est impossible de donner une seule localisation de l'œuvre, par exemple ? Et quand on aborde une série d'œuvres comme les <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9rie_des_Cath%C3%A9drales_de_Rouen">Cathédrales de Rouen</a> de Monet, doit-on créer un article pour chacune ? Quelle infobox utiliser ? Personne ne s'est visiblement interrogé sur le sujet. Ou alors je m'en fait trop, je ne sais pas.
<br /><br />
D'un autre côté, c'est l'assurance d'avoir encore du boulot sur Wikipédia pendant quelques temps. C'est toujours ça de pris. Soyons optimiste.
<br /><br />
PS : pendant que je créais de l'article, j'ai appris la mort de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Georges_Mathieu_(artiste)">Georges Mathieu</a>. Si vous être un français d'un certain âge, vous êtes déjà tombé sur l'une de ses œuvres, vu qu'il avait atteint un statut d'artiste quasi-officiel de la République française il y a une quarantaine d'années... Étonnant d'apprendre ça à ce moment là.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-13925109842373280272012-05-14T14:52:00.001+02:002012-05-14T14:52:36.693+02:00Créer du contenu sur Wikipédia<div style="border: 1px solid #a0a0a0; float: right; margin: 10px 10px 10px 10px; padding: 10px; width: 250px;">
<a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Plaque_of_former_Seine_department_in_Charenton-le-Pont,_avenue_de_la_Libert%C3%A9.jpg"><img alt="Plaque de cocher, Charenton-le-Pont, Seine" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Plaque_of_former_Seine_department_in_Charenton-le-Pont%2C_avenue_de_la_Libert%C3%A9.jpg/320px-Plaque_of_former_Seine_department_in_Charenton-le-Pont%2C_avenue_de_la_Libert%C3%A9.jpg" style="width: 250px;" /></a><br />
<small>Tout a commencé par une simple plaque...</small></div>
<br />
Ce blog parle essentiellement de Wikipédia parce que j'ai choisi de ne pas y raconter ma vie. Contrairement à ce que prétendent certaines personnes <s>qui ont mis dans le mille</s> qui ne cherchent qu'à médire de moi, j'ai une vie en dehors des projets Wikimedia. Par exemple, j'aime beaucoup me balader et le soleil renaissant m'y invite ces derniers jours. Et quand je me balade, il m'arrive de tomber sur des trucs sympas.<br />
<br />
Hier, je longeais la rue de la Liberté à Charenton afin de rejoindre le bois de Vincennes quand à un carrefour, j'ai aperçu la plaque ci-dessus, accrochée au mur à bonne hauteur. Une plaque de fonte bleutée indiquant ma présence sur un chemin vicinal ordinaire, dans le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seine_%28d%C3%A9partement%29">département de la Seine</a>. Bref, ça ne semble pas dater d'hier. Je la prends en photo, en balançant des regards sombres aux habituels passants soupçonneux qui n'ont jamais vu un appareil photo de leur vie. Je continue mon chemin. Et après un moment, je rentre chez moi.<br />
<br />
Je développe la pellicule dans mon labo photo personnel, transférant directement le négatif dans l'ordinateur grâce à mon bac photographique à port USB. Et puis je sais pas, c'est dimanche, les oiseaux chantent encore alors je balance l'image sur <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Plaque_of_former_Seine_department_in_Charenton-le-Pont,_avenue_de_la_Libert%C3%A9.jpg">Commons</a>. Ça ne sera pas la photo du siècle, ni même une <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Featured_pictures">FP</a>, mais ça me fait plaisir.<br />
<br />
Et puis comme c'est dimanche et que les oiseaux chantent encore, je dégaine mon Google et je cherche voir un peu ce que c'est que cette plaque en fonte bleutée. Je trouve assez vite la réponse : c'est une plaque de cocher, un modèle indicateur installé en France vers la fin du 19<sup>e</sup> siècle, en hauteur pour que les cavaliers puissent les lire. Visiblement, il s'agit d'un des premiers exemples de signalétique de distance jamais mis en place à l'échelle d'un pays. La France en a compté plusieurs milliers à l'aube de la Première Guerre mondiale. <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Signal%C3%A9tique_Michelin">Michelin</a> les a bien sûr rendu totalement obsolètes, mais on continue à en trouver un peu partout.<br />
<br />
Fichtre, me dis-je à moi-même tout seul. Et Wikipédia n'en parle même pas ? C'est quoi cette histoire ? Constatant que la question est évacuée d'un bref paragraphe dans l'article « <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cocher_%28hippomobile%29">Cocher (hippomobile)</a> », je ponds rapidement <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Plaque_de_cocher">une ébauche sur le sujet</a>. Puis je crée la <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Plaques_de_cocher">catégorie équivalente</a> sur Commons et y rapatrie rapidos une vingtaine de photos. Du travail bien fait.<br />
<br />
Une excellente façon de conclure le week-end, quoi.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-37327052614554182052012-04-29T23:18:00.002+02:002012-04-29T23:19:11.875+02:00Licence ouverte<div style="border: 1px solid #a0a0a0; float: right; margin: 10px 10px 10px 10px; padding: 10px; width: 250px;">
<a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:2012_French_presidential_election_-_First_round_-_Majority_vote_%28Metropolitan_France,_communes%29.svg"><img alt="Les trucs que tu fais, quand t'as les données qu'il faut..." src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/2012_French_presidential_election_-_First_round_-_Majority_vote_%28Metropolitan_France%2C_communes%29.svg/500px-2012_French_presidential_election_-_First_round_-_Majority_vote_%28Metropolitan_France%2C_communes%29.svg.png" style="width: 250px;" /></a><br />
<small>Une fois qu'on a les données qu'il faut, on fait un peu n'importe quoi avec.</small></div>
<br />
<div style="margin: 5px 5px 5px 40px;">
<i>Le problème avec la liberté c'est que les gens l'utilisent alors qu'on pensait juste leur refiler les restes.</i></div>
En France, on a des régions, des départements, des arrondissements, des cantons et des communes. Beaucoup de communes. Genre, des tonnes. Plus de 36 000, même. Du coup, le pays possède un maillage assez fin de son territoire au niveau communal.<br />
<br />
Jusqu'à pas très longtemps, sur Commons, le département était ce qu'on avait de mieux comme découpage pour les cartes. Impossible de descendre plus bas : j'ai longtemps cherché un moyen de produire des cartes communales avant de me résigner. Trop de boulot à faire à la main et les données existantes ne pouvaient pas être utilisées pour les projets Wikimedia. Oh, bien entendu, l'IGN avait ces données, mais il ne les filait pas comme ça (j'imagine qu'il n'en avait de toute façon pas le droit).<br />
<br />
Et puis la vague de l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Donn%C3%A9es_ouvertes">open data</a> est arrivée dans le pays. La semaine dernière, à l'approche des élections présidentielles, je me suis souvenu que ça serait vachement cool d'avoir des cartes permettant d'afficher les résultats par commune. Alors, j'ai tripoté un peu mon Google sans trop rien en attendre, arrivant comme prévu sur la page « <a href="http://professionnels.ign.fr/ficheProduitCMS.do?idDoc=6185461">GEOFLA</a> » de l'IGN. Sauf que là, je vois que le texte a changé. Désormais, un gros logo « Licence ouverte » est affiché, avec la mention suivante : « La réutilisation de GEOFLA® est gratuite pour tous les usages, y compris commerciaux, selon les termes de la "licence ouverte" version 1.0. ».<br />
<br />
Woah.<br />
<br />
Je te télécharge tout ça, tente de comprendre le format <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Shapefile">shapefile</a>, finis par télécharger le logiciel <a href="http://shp2kml.sourceforge.net/">Shp 2 KML</a>, convertis les données dans un format <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Keyhole_Markup_Language">KML</a> que je peux comprendre, trafique le tout à grands coups de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Expression_rationnelle">regex</a> dans ta face. Quelques boucles Perl plus loin, j'ai généré une centaine de fichiers SVG, décrivant chacun la division d'un département en communes. <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Blank_maps_of_France">J'uploade le tout sur Commons</a> et tout le monde est content.<br />
<br />
Une fois l'élection passée, il me suffit d'avoir les <a href="http://www.data.gouv.fr/donnees/view/R%C3%A9sultats-par-commune-%C3%A9lection-pr%C3%A9sidentielle-2012---Tour-1-551758?xtmc=%C3%A9lections&xtcr=1">résultats par commune</a>, de les combiner avec une carte de France et hop ! voilà l'image tout en haut de ce billet. L'open data, quand on a les données, c'est tout simple.Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-76783889540991480662012-04-16T13:20:00.007+02:002012-04-16T13:52:08.801+02:00Cheminées, moulins et toutes ces sortes de choses<a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Birlot-174.JPG"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: right; cursor: pointer; width: 250px;" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Birlot-174.JPG/320px-Birlot-174.JPG" border="0" alt="Le moulin de Birlot, à Bréhat. Il est mignon, non ?" /></a><br />Sur Internet, on trouve des passionnés pour tous les sujets. Il n'y a pas longtemps, je suis tombé sur la <a href="http://cfpphr.free.fr/">Commission française pour la protection du patrimoine historique et rural</a> (contrairement à ce que son titre laisse entendre, c'est juste une assoce, hein). On y trouve des listes de petit patrimoine : des <a href="http://cfpphr.free.fr/decrottoir.htm">décrottoirs</a>, des <a href="http://gerval2.free.fr/bornesmilitaires.htm">bornes</a>, des <a href="http://cfpphr.free.fr/inventaire1.htm">lanternes des morts</a>... En tombant sur les <a href="http://gerval2.free.fr/chemineegeodesie.htm">cheminées géodésiques</a>, je me suis dit que ça serait un bon sujet d'articles pour Wikipédia. Du coup, je l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chemin%C3%A9e_g%C3%A9od%C3%A9sique">ai créé</a>. Et puis <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Utilisateur:Herr_Satz">Herr Satz</a> est venu rajouter la liste de ces cheminées en France (comme ce sont des repères géodésiques, on pourrait géolocaliser au centimètre près : ça doit être la liste la plus précise de Wikipédia). Et puis <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Utilisateur:Jack_ma">Jack ma</a> est passé clarifier l'utilisation de ces bidules. Un bon travail d'équipe, sans que personne ne se concerte ni ne planifie rien. Le pur <i>wikidream</i>, quoi.<br /><br />Hier, je me suis mis en tête de pondre la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_moulins_%C3%A0_mar%C3%A9e_de_France">liste des moulins à marée de France</a>. Comme je sais qu'il en existe un bon paquet sur la côte atlantique, j'en avais un peu marre qu'on cite toujours les mêmes deux-trois exemples... En fouillant un peu, j'en ai listé 71, tous bien géolocalisés. Reste plus qu'à prendre des photos.<br /><br />La morale de cette histoire, c'est qu'on trouve bien une foultitude de sites de passionnés, mais qu'ils sont vraiment tous mal foutus : navigation difficile, infos éparpillées et j'en passe. Le pire, c'est généralement l'absence complète de localisation précise (va-t-en retrouver un p'tit monument quand on te file juste le nom de la commune...)<br /><br />Sur Wikipédia, les listes (triables) ont été créées en quelques minutes, les coordonnées précises rajoutées au fil de l'eau, les images récupérées sur Commons. La présentation est claire, les infos sont accessibles. Il faudrait réussir à convaincre tous ces sites éparpillés que Wikipédia et Commons pourraient grandement leur simplifier le boulot, tout en multipliant leur visibilité...<br /><br />Bon, la prochaine fois, j'essaye de faire un truc avec les <a href="http://www.moulins-a-vent.net/jeucadres.htm">moulins à vent</a> ou les <a href="http://pompesdragor.voila.net/">pompes Dragor</a>. Don Quichotte et les Shadoks, c'est approprié, non ?Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1143683957302904088.post-67731181775168833192012-04-04T14:48:00.003+02:002012-04-04T14:52:24.210+02:00ProvinsIl y a une dizaine de jours, une demi-douzaine de Wikipédiens se sont retrouvés à <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Provins">Provins</a>. Le but : prendre des photos. D'un peu tout. Oh, l'idée de base, c'était de prendre les <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_monuments_historiques_de_Provins">monuments historiques</a> du coin, alors on avait sorti une carte et tout. Mais ça, c'est un peu le prétexte à la balade.<br /><br />Globalement, c'était sympa. Il a fait un temps magnifique, la ville est plutôt chouette et la <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wikipedia_takes_Provins">catégorie dédiée</a> compte déjà plus de 400 photos.<br /><br />Par contre, la prochaine fois, il faudra peut-être s'organiser un peu mieux. Parce que sinon, on se retrouve avec ce genre d'uploads :<br /><br /><div align="center"><br /><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Provins_-_Voulzie_depuis_la_rue_des_Bordes.jpg"><img width="320px" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Provins_-_Voulzie_depuis_la_rue_des_Bordes.jpg/320px-Provins_-_Voulzie_depuis_la_rue_des_Bordes.jpg"></a><br /><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Coyau">Coyau</a><br /><br /><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Provins_-_La_Voulzie.JPG"><img width="320px" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Provins_-_La_Voulzie.JPG/360px-Provins_-_La_Voulzie.JPG"></a><br /><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Floflo">Floflo</a><br /><br /><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Provins_-_La_Voulzie_-_IMG_1144.jpg"><img width="320px" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Provins_-_La_Voulzie_-_IMG_1144.jpg/320px-Provins_-_La_Voulzie_-_IMG_1144.jpg"></a><br /><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Utilisateur:Poudou99">Poudou99</a><br /><br /><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Voulzie,_Provins_-_View_from_Rue_des_Bordes.JPG"><img width="320px" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Voulzie%2C_Provins_-_View_from_Rue_des_Bordes.JPG/320px-Voulzie%2C_Provins_-_View_from_Rue_des_Bordes.JPG"></a><br /><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Poulpy">Poulpy</a><br /></div>Poulpyhttp://www.blogger.com/profile/12639936432981321597noreply@blogger.com5